عنوان
قراردادهای آتی نفت، تعهد به بیع یا تعهد به انتقال روزانه وجه تضمین؟
نویسنده
ناشر
فصلنامه مدیریت دارایی و تأمین مالی، بهار 1397، شماره 1، ص.: 181-200.
تاریخ نشر
1397
توضیح
قراردادهای آتی نفت این امکان را برای کلیّۀ مشارکتکنندگان بازار فراهم میکند تا از نوسانهای قیمتی نفت خام مصون بمانند. جمهوری اسلامی ایران به دو دلیل به ورود قراردادهای آتی نفت به بورس انرژی نیاز مبرم دارد: اولاً، درآمد کشور وابستگی شدیدی به قیمت نفت دارد و بیثباتی قیمت نفت به ناپایداری وضعیت اقتصادی منجر میشود. دوماً، بازارهای آتی نفت، ابزارهای لازم را برای کاهش ریسک معاملات نفتی، کاهش بیثباتی، افزایش انعطافپذیری و فراهمکردن ابعاد وسیعتر تجاری برای پالایشگران و سایر خریداران نفت و صنایع وابستۀ آن فراهم میکند؛ اما در حال حاضر، بورس انرژی، بهدلیل موانع شرعی، از این ابزار قدرتمند پوشش ریسک نمیتواند استفاده کند و این مسأله با اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی منافات دارد. این پژوهش با واکاوی ماهیت مالی قرارداد آتی نفت و با بررسی متعلَّق اصلی ارادۀ دو طرف قرارداد نشان میدهد قراردادهای آتی به هیچ وجه از سنخ بیع نیست؛ زیرا تملیک و تحویل دارایی، مقصود معاملهگران نیست؛ بنابراین شبهات شرعی مطرحشده از اساس با این قراردادها برخورد نمیکند و طرح آنها ناشی از ضعف در موضوعشناسی بوده است.
واژههای کلیدی: ابزارهای مشتقه، قراردادهای آتی، قراردادهای آتی نفت، مدیریت ریسک