ارائه الگو پیشنهادی تأمین مالی دولت اسلامی و بررسی ظرفیت اجرایی آن در اقتصاد ایران

توضیح

بودجه‌ریزی و استقلال آن از نفت یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصاد ایران به‌شمار می‌رود. این مهم نیازمند اصلاح نظام مالیاتی و ساختار بودجه‌نویسی کشور است. یکی از مواردی که در این راستا کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد توجه به سازوکارهای در نظر گرفته‌شده در اقتصاد اسلامی برای تأمین مالی دولت اسلامی است. بررسی منابع درآمدی و مصارف آن بیانگر این است که شارع مقدس یک ساختار کلی را برای پرداخت‌های شرعی در نظر گرفته است. این مقاله به بررسی نحوه تأمین مالی دولت با توجه به نظام مالیاتی اسلام می‌پردازد. برای پاسخ به این مسأله ابتدا الگوی تأمین مالی اسلام در نظام اقتصاد اسلامی بررسی‌شده و براساس آن به استخراج الگو پیشنهادی خود در حالت وجود چند مرجع تقلید در نظام اسلامی پرداخته است و بیان می‌شود که باید یک همکاری و هماهنگی مستمر بین مراجع تقلید و دولت اسلامی تحت نظارت حاکم، ایجاد شود. در این ساختار مراجع نیز علاوه‌بر دولت اسلامی، بودجه خود را با توجه به دفاتر سطح کشور و ارتباطات مردمی ارائه می‌دهند. تصمیم‌گیری در مورد وجوهات خمس و موقوفات عام در «شورای هماهنگی وجوه شرعی» که نمایندگان مراجع و نمایندگان دولت اسلامی در آن حضور دارند انجام می‌شود. وظیفه اصلی این شورا تصمیم‌گیری برای منابع در راستای اهداف مشترک و جلوگیری از تخصیص‌های موازی و شفاف‌سازی در تخصیص وجوهات شرعی تحت نظارت حاکم جامعه است. همچنین در ادامه به بررسی امکان اجرایی بودن الگوی پیشنهادی پرداخته‌شده و ظرفیت پرداخت‌های شرعی از قبیل خمس، زکات، موقوفات و سایر پرداخت‌ها و مالیات‌ها برآمده از مبانی اسلام در اقتصاد ایران محاسبه‌شده است. بر این اساس روشن گردید که با طراحی سازوکار یکپارچه و براساس الگوی پیشنهادی، درآمدهای دولت برای سال‌های گذشته بدون احتساب درآمدهای نفتی بیش از 90 درصد رقم بودجه آن سال را پوشش می‌دهد.
واژه‌های کلیدی: تأمین مالی، بودجه، دولت اسلامی، خمس، زکات.