تحلیل حقوقی «قرارداد سلف موازی استاندارد» در بورس انرژی ایران

توضیح

اهمیت انرژی باعث شده که حقوقدانان به مسائل خاص انرژی توجه بیشتری کنند. یکی از مباحث اصلی حقوق انرژی شکل‌گیری بورس‌های انرژی و مباحث و مطالعات مربوط به این بورس‌هاست. ضرورت راه اندازی «بورس انرژی»، در خرداد ماه سال 1390 توسط شورای عالی بورس جامه عمل پوشید و بورس مذکور در اوایل خرداد سال 1391 فعالیت خود را آغاز کرد. پرکاربردترین قرارداد مورد استفاده در بورس انرژی «قرارداد سلف موازی استاندارد» است، که برای اولین بار در بورس انرژی جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گرفت. این قرارداد ابتدا جهت معاملات نفت تحت عنوان «قرارداد سلف موازی نفتی» مطرح و پس از تصویب دستورالعمل‌ها و مقررات مخصوص اعمال آن در بورس انرژی، در بورس مذکور به کار گرفته شد. در این رساله با استناد به قوانین و مقررات و منابع متعدد و معتبر حقوقی و فقهی در صدد تبیین مقررات حاکم بر بورس انرژی و کالاهای اصلی مورد معامله در آن و تعیین مرجع صالح وضع مقررات بورس مذکور، تحلیل و بررسی اوصاف حقوقی و ضوابط اختصاصی «قرارداد سلف موازی استاندارد» و بیان ایرادات فقهی و حقوقی وارد بر این قرارداد نو‌ظهور و پاسخ به آنها هستیم. نتیجه نهایی این پژوهش موید این مطلب است که قرارداد سلف موازی استاندارد عقدی معین، با برخی اوصاف حقوقی متمایز از عقد بیع و بیع سلف است. ایرادات وارده بر قرارداد مذکور قابل پاسخگویی و رفع می باشد و این قرارداد با رعایت استقلال سلف های موازی ، صحیح و معتبر است. مقررات و دستورالعمل‌های مخصوص اجرای این قرارداد در بورس انرژی، تصویب شده که اعمال و رعایت آنها در جهت ،شفاف سازی ، تنظیم معاملات بورس، مدیریت ریسک و تضمین ایفای تعهدات ناشی از معامله موثر است و می‌توان این دستورالعمل‌ها را با رعایت مرجع صلاحیت‌دار و اعمال برخی اصلاحات ، جهت اجرا در سایر بورس‌های کشور به تصویب رساند. و از آنجا که این قرارداد ایرادات فقهی اهل سنت را نیز پاسخگوست، می‌تواند الگوی مناسبی برای به کارگیری در بورس‌های سایر کشورهای اسلامی نیز باشد.
واژه‌های کلیدی: بیع سلف، سف موازی، بورس انرژی، قرارداد سلف موازی، حواله، استاندارد، وکالت