واکاوی ماهیت حقوقی دیه

توضیح

دیه مالی است که شارع در قتل و آسیب‌زدن به اعضا و منافع انسان آزاد، قانون‌گذاری و تعیین نموده است که بایستی جانی به ولی دم یا آسیب دیده پرداخت نماید. نظام دیه، سابقه‌ای بس دور و دراز در حقوق کیفری جوامع بشری دارد و در بسیاری از جوامع بشری از قدیمی‌ترین اعصار تاریخ تا به امروز، مطرح بوده است؛ اسلام نیز این نهاد حقوقی را به رسمیت شناخته و برای آن ساز وکار خاصی تعریف نموده است؛ در میان حقوق‌دانان اسلامی نسبت به ماهیت دیه، چهار دیدگاه مطرح گردیده است؛ عده‌ای برای آن ماهیت جزایی در نظر گرفته، گروهی ماهیت آن را مدنی می‌دانند، برخی از ماهیت دوگانه آن سخن به میان آورده‌اند و دیدگاه چهارم نیز، دیه را دارای ماهیت مستقل می‌داند که با هیچ یک از نهادهای حقوقی موجود قابل انطباق نیست.
واژه‌های کلیدی: دیه، ارش، حکومت، جبران خسارت، مجازات.