بررسی شرایط صحت ایجاب الکترونیکی در فقه، حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی ۱۹۸۰ وین

توضیح

برای نفوذ حقوقی یک قرارداد باید اراده باطنی به نحوی ابراز شود. ایجاب مظهر اراده طرفین برای انعقاد قرارداد است لذا با توجه به ماده 339 قانون مدنی ایران قرارداد به ایجاب و قبول واقع می شود. حال باید دید که وضعیت در قراردادهای الکترونیکی چگونه است؟ آیا ایجاب الکترونیکی آثار حقوقی لازم را دارد؟ شرایط ایجاب الکترونیکی چیست؟ قانون تجارت الکترونیک آنسیترال در ماده 11 مقرر میدارد: «ایجاب می تواند به وسیله داده پیام اظهار شود جز در صورت توافق مغایر طرفین. در صورت استفاده از داده پیام برای تشکیل قرارداد نمی توان اعتبار یا قابلیت اجرایی آن را صرفا به این دلیل که از داده پیام استفاده شده، انکار نمود.» بر این اساس قانون نمونه آنسیترال ایجاب الکترونیکی را معتبر شمرده است. امکان ارائه الکترونیکی ایجاب در قانون تجارت الکترونیکی ایران، صریحا مورد اشاره قرار نگرفته است ولی با توجه به تعریفی که در بند «ص» ماده 2 این قانون از عقد از راه دور ارائه شده، می توان گفت اعتبار ایجاب الکترونیکی به صورت ضمنی مورد قبول قانونگذار قرار گرفته است. علی هذا ایجاب را برای اینکه حمل بر صحت بدانیم باید کامل باشد، مشخص، قاطع و خطاب به مخاطب باشد در غیر این صورت خدشه ای بر ایجاب وارد شده و حتی می توان در مواردی آن را باطل دانست.
واژه‌های کلیدی: ایجاب، صحت، قرارداد الکترونیکی، کنوانسیون بین المللی