جایگاه فقه حکومتی؛ اهمیت و ضرورت توجه به آن در تمدن نوین اسلامی

توضیح

دانشمندان اسلامی ‏درباره فقه حکومتی آثار علمی قابل توجه دارند؛ اگر چه مسئله ‏نوین در گستره علوم و تمدن اسلامی است؛ اما از نظر متن و محتوا، ‏در این زمینه دارای غنا است؛ دانشمندان قرون نخست ‏ به جهت تقارب فقه و حکومت در اسلام به این موضوع نگرش خاص داشته و ‏افزون برآن کتاب‌های عمومی نیز موضوعات مهم حکومت و حاکم ‏و حقوق رعیت و مردم مطرح و از منظر شریعت بررسی نموده‌اند؛ کتاب‌های ‏فقه القضا و آداب القضاء، از جمله منابع غنی برای بازنگری فقه حکومتی است، ‏افزون بر اینها، تک‌نگاری‌های مرتبط با موضوع، کتاب‌هایی با عناوینی: احکام السلطانیه،آداب الحکم و دستور الوزراء و اخلاق ناصری و.‏‏.. نگاشته‌هایی دارند نیازمند تحقیق و پژوهش و تحلیل و بازبینی است. تامل نوین درباره فقه حکومتی میان دانشمندان اسلامی پس از انقراض ‏خلافت عثمانی و تجزیه قلمرو حاکمیت خلافت که وارث خلافت اسلامی بود، سبب ‏چالش و تنشهای علمی و گفتمان‌های نو در میان پژوهشگران مسلمان ‏و غیر مسلمان که به علوم و مسائل جهان اسلام نگرش ناقدانه و تحلیل‌گرانه ‏داشتند شکل بگیرد؛ این جریان سبب رویکر مجدد به سیره پیامبر9 و منابع ‏اسلامی شد و آثاری در رد ربط شریعت ونبوت و فقه با حکومت نوشته شد؛ در مقابل طرفداران نظریه «خلافت ادامه ‏رسالت» آثاری نوشتند و سیره پیامبر9 از زاویه ونگاه نو که به ‏نهادها توجه داشت مورد بازنگری شد،آثاری با عناوین «نظم ‏الاسلامیه» یا تشکیلات اداری مسلمانان و...نوشتند؛دراین مقاله ضمن بررسی پیشینه ‏فقه حکومتی در اسلام به ضرورت و تحول این بینش ونظریه پرداخته شده است.‏
واژه‌های کلیدی: سیره نبوی، فقه اسلامی، علوم اسلامی، تمدن اسلامی، فقه حکومتی، تشکیلات اسلامی