فرآیند تکاملی رویکرد فقه شیعه به سیاست تا فقه حکومتی

توضیح

فقه سیاسی در عصر غیبت ، ادوار مختلفی را پشت سر گذاشته است . درحالی که در آغـازین دوره هـای عصر غیبت ، از یک سو محدثان ، به هدف جمع آوری میراث روایی شیعه و محافظت از میـراث نقلـی در برابر غلبه منطق اعتزالی، روایات معصومین را جمع کرده و سیره سیاسی آنان را مـورد تـذکر قـرار دادند، از سوی دیگر فقیهان با تدوین فقه استدلالی و ایجاد روش شناسـی مسـتقل اسـتنباط ، توانسـتند برخی نظریات سیاسی شیعه را عرضه نمایند؛ رسمیت یـابی مـذهب شـیعه در کشـور ایـران و ارتبـاط نزدیک عالمان با مسائل حکومتی و ایجاد روش شناسی اصولی در قرون دهم تا سیزدهم موجـب شـد نظرات سیاسی فراوانی از سوی وحید بهبهانی و شـاگردان ایشـان عرضـه شـد. و بـا وجـود ایـن کـه بازخوانی مبانی دینی از سو فقیهان عصر مشروطه در راستا مبارزه با استبداد، موجب ورود مفاهیم سیاسی جدید به فقه سیاسی شیعه شد و به تایید نظام مشروطه سلطنتی، انجامیـد، لکـن فقـه سیاسـی شیعه در جمهوری اسلامی ایران ، از این مفاهیم سیاسی، در راستای تبیین نظام سیاسـی مطلـوب ذیـل ولایت فقیه ، استفاده شده و مطالعات سیاسی در راستای تبیین ، تعمیق ، کارآمدی و اداره مطلـوب نظـام اسلامی، بکار گرفته شد و لذا با وجود پیدایش فقه سیاسی در قرون اولیه عصر غیبت ، سده هـای دهـم تا سیزدهم شاهد گسترش فقه سیاسی بوده و با این که فقه سیاسی در دوره مشروطه به تحولی مناسـب رسید، لکن در عصر جمهوری اسلامی ایران ، به تکامل انجامیده و در قالـب گفتمـان فقـه حکـومتی و نظام سیاسی جمهوری اسلامی رویکرد عملی به خود گرفت . با استقرار جمهوری اسلامی فقه سیاسـی به کمال خود نزدیک شد، ولی برای ادامه این حرکت تکاملی لازم اسـت رویکـرد بـه فقـه حکـومتی شتاب یابد و تمامی احکام اسلامی در تار و پود نظام اسلامی و ساختارهای آن به جریان واقعی افتد و دولت اسلامی تمام عیار شکل گیرد و به حد نصاب لازم ارتقاء یابد.
واژه‌های کلیدی: فقه سیاسی، جمهوری اسلامی، تحول، مشروطه، فقه حکومتی، عصر غیبت،