اهدای عضو در راستای اجرای کیفر حدود و قصاص

توضیح

به مقتضای دلالت آیات و روایات، در مورد قصاص نفس و عضو، برای اولیاء دم یا مجنیٌ علیه، حق قصاص جعل و تشریع شده است و در خصوص حدود؛ حد قتل، اعدام، رجم، صلب، قطع عضو و... نیز از زمره مجازات های حدی می باشند که مصادیق آن محدود به موارد منصوص در ادله و منابع فقهی است و تمامی این ها احکام الهی هستند که ما نمی‌توانیم آن ها را تغییر دهیم. به همین منظور در پژوهش حاضر در جست و جوی پاسخ به این سوال اساسی هستیم که آیا می توان ضمن پذیرش اجرای کیفرهای مذکور، صرفاً شیوه اجرای آن ها را تغییر داد؟ به عبارتی دیگر مسأله قابل بحث در پژوهش حاضر این است که، آیا می توان به جای کیفرهای حدی مستوجب سلب حیات و قصاص نفس شیوه ی اجرای کیفر را با بیهوشی در اتاق عمل و اهدای اعضای محکومٌ علیه به بیماران نیازمند؛ در پیش گرفت؟ همچنین در حدود مستوجب قطع عضو و قصاص عضو آیا امکان پیوند عضو قطع شده به خود فرد محکوم و در غیر این صورت به ثالث امکان پذیر است؟ در این پژوهش که به روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از منابع اسنادی انجام شده است؛ پس از طرح بحث و بیان دیدگاه های موجود در مسأله، به نقد و بررسی هر یک از موارد مذکور در مسأله مورد بحث پرداخته و با در نظر گرفتن پیشرفت های به وجود آمده در زمینه پیوند عضو و با توجه به دلالت روایات بر موضوعیت نداشتن شیوه اجرای مجازات های مذکور و بررسی بیشتر حول ماده 14 آیین نامه اجرایی نحوه اجرای احکام قصاص، رجم، قتل و صلب و اعدام و... مسأله را با نگاهی نو مورد بازبینی قرار داده و این نتیجه حاصل می شود که می توان قائل به اختیار حاکم برای عدول از روش های متداول و منصوص شرعی و اتخاذ روش های دیگر شد و بدین ترتیب با رعایت شرایط و دستیابی به اجازه فرد محکوم علیه می توان نظریه اهدای عضو در راستای اجری کیفر حدود و قصاص را مطرح نمود. همچنین در پیوند عضو قطع شده به موجب قصاص، این نتیجه حاصل می شود که در میان دیدگاه های مختلف، ادله موافقان جواز پیوند مجدد عضو به جانی قوی تر می باشد و حتی در فرض پذیرش عدم پیوند مجدد، اختیار عضو قطع شده با خود جانی است و می تواند با رضایت خود آن را به دیگری جهت پیوند اهداء نماید. در باب پیوند عضو قطع شده به اجرای حد، ادله موافقان عدم پیوند مجدد عضو قطع شده به محدود قوی تر می باشد لکن اختیار عضو قطع شده با خود فرد است و می تواند آن را با رضایت، جهت پیوند در اختیار دیگری قرار دهد.
واژه‌های کلیدی: اهدای عضو، قصاص، حدود، سلب حیات.