بررسی تطبیقی شیوه های اجرای مجازات‌ سالب حیات

توضیح

مجازات سالب حیات قدمتی به طول خلقت انسان دارد. در تمام ادوار و ملت‌ها این مجازات وجود داشته است. در هر منطقه و مکانی که اعمال حاکمیت دولت مطرح نبوده مجازات‌ها خودسرانه و به‌صورت انتقام‌های فردی و حتی به شیوه‌های ناجوانمردانه اعمال می‌شده؛ ولی در مکان‌ها و دوره‌هایی که حاکمیت دولت وجود داشته شیوه‌های اجرای این مجازات تا حدودی عادلانه‌تر بوده است. در مقررات کیفری کشور ما مصادیق مجازات‌های سالب حیات عبارت‌اند از: اعدام، قصاص، صلب و رجم. با مطالعه منابع فقهی و نظریات مشهور فقهای شیعه، این نکته حاصل می‌شود که شیوه‌های اجرای این مجازات در منابع فقهی با شیوه‌های رایج امروز تا حدی تفاوت داشته است. در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی به بررسی شیوه‌ها و طرق اجرای این مجازات‌ها در کتب فقهی و هم‌چنین در قوانین جزایی جدید و قبلی پرداخته‌شده، در پی بررسی علل این تفاوت‌ها و کشف هدف قانون‌گذار از تدوین این قوانین می‌باشد. در قانون مجازات در برخی از موارد شیوه‌های بیان‌شده با شیوه‌های فقهی متفاوت می‌باشد. با این تفاوت شبهه‌ای حاصل می‌شود که قانون‌گذار ما به‌عنوان مقنن یک کشور اسلامی و متکی بر فقه شیعه طرق اجرای مطرح‌شده در اسلام را نادیده گرفته است. بی‌شک راهگشای اصلی ما دریافتن پاسخ این مهم عنصر اجتهاد و بررسی تأثیر زمان در اجرای مجازات‌ها می‌باشد زیرا با توجه به مفتوح بودن باب اجتهاد در مکتب تشیع، به فقها اجازه داده‌شده که بتوانند احکام دین را متناسب با شرایط زمان، مکان و سایر عوامل دیگر قابل تغییر و تبدیل بدانند. شرایط حاکم در جوامع فعلی و قوانین و مقررات بین‌المللی، گسترش رسانه‌ها و سایر عوامل دیگر سبب شده که اجرای برخی از مجازات‌ها به شیوه‌های منصوص شرعی موجب وهن اسلام و واکنش سریع افکار عمومی و نهادهای بین‌المللی بشود. علاوه بر این شیوه‌های مطرح در فقه طریقیت داشته و هدف اصلی شارع ازهاق نفس می‌باشد؛ بنابراین می‌توان به‌تناسب زمان و رشد فناوری از شیوه‌ها و ابزار جدید بهره برد و قانون‌گذار نه‌تنها متهم به عدم رعایت احکام اسلامی نمی‌باشد، بلکه مستحق تائید و تحسین می‌باشد.
واژه‌های کلیدی: شیوه اجرا، مجازات سالب حیات، اعدام، حد، فقه.