عنوان
جمهوریت و اسلامیت در قانون اساسی ایران؛ حاکمیت دوگانه یا واحد
نویسنده
اصطلاحنامه
اسلامیت | جمهوریت | حاکمیت (Sovereignty) | قانون اساسی (Constitution) | مشروعیت (Legitimism)
ناشر
فصلنامه پژوهشهای حقوق تطبیقی، پاییز ۱۳۹۷، شماره ۳، ص.: ۸۳-۱۰۴.
تاریخ نشر
۱۳۹۷
توضیح
دو رویکرد عمده در مورد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مطرح است؛ در رویکرد اول، اصول قانون اساسی، واجد ارزش واحدی نیستند بلکه برخی از اصول در جایگاه بالاتری قرار دارند و به تبع آن، سلسله مراتب حقوقی میان اصول قانون اساسی در نظر گرفته می شود. در رویکرد دوم، مجموعه اصول قانون اساسی به عنوان یک مجموعه به هم پیوسته است و اصولا تعارضی میان آن ها متصور نیست و در صورت وجود ابهام، اصل حاکمیّت مردم به عنوان معیار در نظر گرفته می شود. در تقابل میان رویکردهای مذکور، دو استنباط مختلف نیز از حاکمیّت مردم قابل تصور است که تحت عنوان حاکمیّت دوگانه و یگانه از آن یاد می شود. بر همین اساس، میان مفهوم حاکمیّت در قانون اساسی (دوگانه یا واحد) و برخورداری مردم از حق تعیین سرنوشت ( کامل یا محدود) رابطه معناداری وجود دارد. سوال اصلی تحقیق این است که قانونگذار اساسی کدام مفهوم از حاکمیّت (دوگانه یا واحد) را مورد شناسایی قرار داده است؟ پذیرش هر یک از دو رویکرد، چه تاثیری بر حق تعیین سرنوشت مردم دارد؟
واژههای کلیدی: حاکمیّت، مشروعیّت، قانون اساسی، اسلامیّت، جمهوریّت.