تحلیل و ارزیابی نقدهای موجود بر نظریه منطقة الفراغ شهید صدر

توضیح

عنوان منطقه الفراغ که از عناوین ابتکاری شهید سیدمحمدباقر صدر می باشد به جهت عنوان, نوظهور, اما به جهت اندیشه, ریشه در عهد حکومت پیامبر اکرم (ص) دارد. منطقه الفراغ, در لغت و آن چه که از کنار هم قرار گرفتن این دو کلمه دانسته می شود؛ یعنی منطقه خالی از حکم که در آن منطقه هیچ حکمی نباشد, اما پذیرش چنین چیزی خلاف روایات و بطلان آن از واضحات است و لذا می گوییم منطقه الفراغ به معنای منطقه خالی از حکم الزامی است که ولی امر می تواند در آن منطقه که دارای حکم غیرالزامی است با وجود شرایط, آن حکم غیرالزامی را تبدیل به حکمی الزامی نماید و این اندیشه, از آن جهت که برای ولی امر مسلمین و زعیم امت, حق قانون گذاری قائل است, ممکن است موجب بروز اشکالاتی شود که چگونه غیرخداوند می تواند قانون گذاری و تشریع نماید و حال آن که قانون گذاری از مختصات پروردگار است یا این که احکام اسلام جاودانه است, چگونه ولی امر می تواند آن را تبدیل به حکم دیگری نماید که در این نوشتار به پنج اشکال اساسی و پاسخ به آن اشکالات پرداخته شده و نظریه را از این اشکالات, مبرا نموده است.
واژه‌های کلیدی: منطقة الفراغ، قانون گذاری، حکم الزامی، حکم غیر الزامی، ولی عمر، تفویض