نقش عرف در تبیین و اجرای احکام فقهی و حقوقی حوزهٔ خانواده

توضیح

اگرچه عرف در فقه امامیه دلیل مستقلی در عرض سایر ادله نیست ولی در تشخیص و تطبیق مفاهیم بر مصادیق کاربرد و اعتبار دارد. به خصوص در حوزه ی فقه خانواده، در بسیاری موارد مثل مهر المثل و اشتغال زنان، شارع نظر عرف را در اولویت قرار داده است. باورهای عرفی که موافق با اصول و ارزش های دینی است در تدوین قوانین و مقررات عادلانه و حفظ حقوق زنان بسیار موثر است. اگر باورها خالی از هوا و هوس بوده و مطابق با فطرت انسانی باشد، برای خاتمه دادن به بسیاری از شبهات و اختلافات مردم راهگشا است؛ اما از طرف دیگر باورهای غلط و نادرست عرفی از احکام فقهی شرعی، تنها مسائل و اختلافات را پیچیده تر و مشکلات را غیر قابل حل می‌کند و از طرف خداوند نیز بسیار نکوهش شده است. در این پایان نامه به روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات به بررسی نقش عرف در تبیین و اجرای احکام فقهی و حقوقی خانواده پرداخته شده است، آسیب های آن شناسایی و راهکارهایی برای اصلاح آن ارائه شده است. براین اساس نتیجه چنین است که گاهی برخی باورها و تصورات عرف نسبت به احکام حوزه‌ی خانواده مطابق با اخلاق و فقه اسلامی و شرع نیست. این باورهای غلط تاثیرهای بسیار مخربی در زندگی خانوادگی دارند؛ آثاری مانند، ظلم پذیری زنان در خانواده - افزایش آمار طلاق - تجاوز مردان از حق خودشان و مطالبه‌گری ناحق ایشان و دین گریزی افراد، در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته است.
واژه‌های کلیدی: عرف، فقه، خانواده، حقوق، زوج، زوجه.