اهمیت کالبدشکافی در دادرسی‌های قضایی

توضیح

حق حیات از حقوق مسلم شناخته شده برای بشر است و در صورتی که بدون مجوز قانونی سلب شود، بایستی در اسرع وقت و با امکانات کافی نسبت به کشف جنایت و رساندن عامل یا عاملین قتل به سزای جنایت اقدام گردد. یکی از راه های کشف جرم، اقدامات دقیق پزشکان قانونی است. این مقاله ضمن بررسی مفهوم کالبدشکافی، اهداف و شیوه های آن به اهمیت و تاثیر آن در اجرای عدالت و مسوولیت پزشکان قانونی در این امر خواهد پرداخت. بحث: کالبدگشایی در دادرسی کیفری از اهمیت بالایی برخوردار است و تشخیص منطبق با واقعیت پزشکان، چراغ راه قاضی برای کشف حقیقت خواهد بود. دستوری یا تکلیفی بودن این امر برای پزشکان معاینه کننده از موضوعات مورد بحث در این مقاله است که رویکرد دو پهلوی قانونی آن به تصویر کشیده شده است. مقنن گاهی نظر به استقلال قضات داشته و در مواردی تاکید به اهمیت تخصص و علم می نماید که این دو سویه عمل کردن بدون توجه به تعیین تکلیف در خصوص اولویت آن ها در عمل، مشکلاتی را برای مقامات قضایی و پزشکان قانونی ایجاد نموده است. فرآیند تاریخی کالبدگشایی در قوانین جزایی و آیین دادرسی کیفری ایران اسلامی بررسی و به نوع نظارت قضات و نقش پزشکان قانونی در قالب های مختلف خبره، کارشناس و یا متخصص پرداخته شده است. با توجه به اینکه قوانین ایران اسلامی منشا مذهبی مبتنی بر مقررات دین مبین اسلام بر اساس قانون اساسی دارد، نظر فقهای اسلامی در خصوص کالبدگشایی مطرح و نشان داده شده که علی رغم ممنوعیت اولیه فقهی تشریح، در مواردی و با رعایت شرایطی این امر مجاز شناخته شده است. نتیجه گیری: کالبدگشایی، در مواردی که برای کشف حقیقت ضرورت دارد، از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و برای اجرای عدالت لازم است. این امر در اصل تشریح نیاز به مجوز قضایی داشته لیکن پزشک در انتخاب نوع عملیات تشریحی و اقدامات تشخیصی مختار خواهد بود.
واژه‌های کلیدی: کالبد شکافی، جسد، معاینه اجساد، آیین دادرسی کیفری