بررسی سنت پناهندگی در جاهلیت و عصر نبوی (ص)

توضیح

سنت اجتماعی جار که از یک طرف حاصل وضعیت سیاسی قبائل و از طرف دیگر محصول شرایط جغرافیایی شبه جزیره بود پیش از اسلام به عنوان هنجار و ارزشی اجتماعی میان قبائل عربی نقش بسزایی در زندگی روزمره مردم به عهده داشت. مردمان عرب به کمترین بهانه‌ای به قانون جار متمسک می‌شدند و امنیت مالی و جانی خود را تضمین می‌‌کردند. کارکرد اجتماعی جار محدود به حفظ امنیت مالی و جانی افراد نمی‌‌شد. رد پای سنت جار را در کم اهمیت ترین مسائل تا درگیری‌های بزرگ قبیله‌ای می‌‌توان ملاحظه کرد. پیش از اسلام افراد پیرو انگیزه‌های شخصی و قبیله‌ای خود اقدام به انعقاد جار می کردند و اساساً از رهگذر آن به مقاصد و نیات خویش دست می‌ یافتند. با گذر از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی این سنت دستخوش تغییراتی شد و پیامبر(ص) مواضع متفاوتی نسبت به این سنت اتخاذ کردند. این پژوهش به دنبال بررسی تغییرات ایجاد شده در چگونگی سنت جار از دوره جاهلی به نبوی می‌باشد. در این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی، در قالب گردآوری داده‌های تاریخی و مقایسه و مطابقت این داده‌ها این نتیجه حاصل شد که سنت جار یا پناهندگی با حکم امضایی مورد تأییدحکومت اسلامی واقع شد و به عنوان امان ضمن تصدیق دچار تغییراتی چند شد. با تشکیل حکومت اسلامی و ایجاد قانون نامه مدینه قوانین و شرایط خاصی برای دادن امان مترتب شد و در ادامه بر اساس دستورات قرآن با طرح انواع دیگری از مدل‌های پناهندگی به این سنت اجتماعی وجه دینی بخشیده شد.
واژه‌های کلیدی: امان، جار، ولاء، جاهلیت، پناهندگی، دوره نبوی.