انتخاب یا انتصاب در ولایت فقیه

توضیح

در این پژوهش کیفیت انعقاد ولایت برای فقیه به وسیله انتصاب یا انتخاب و در نتیجه حّق حاکمیت و مشروعیت حکومت با محوریت ولایت فقیه، تجزیه و تحلیل فقهی و سیاسی گردیده است. نویسنده دو دیدگاه انتصاب فقیه توّسط شارع و انتخاب او به وسیله مردم در قالب وصف های شارع را واکاویده و پس از طرح ادلّه هر کدام، یک دیدگاه حّد وسط بین انتخاب و انتصاب را نیز مطرح کرده است. وی در دو بخش ادّله قائلان هر یک از نظرّیه ها را وارسیده و در بخش اوّل ادّله عقلی و نَقلی، نصب ولّی فقیه توسّط شارع را مطرح کرده و مسایلی مانندِ ضرورت فقاهت ولّی فقیه، شمول انسانی ولایت فقیه و استمراری بودن آن در عصر غیبت، علم فقیه، سبب مشروعّیت آن، ضرورت افضلّیت حاکم و اصاله النّصب در سببیت ولایت شرعی را جزوِ ادلّه عقلی، و استناد به برخی روایات را جزوِ ادلّه نَقلی آن برشمرده و مویداتی مبنی بر انتصابی بودن ولایت فقیه آورده است. در بخش دوم نگارنده ادلّه انتخابی بودن ولّی فقیه، مانند ادلّه عقلی و نَقلی مبتنی بر آن را مطرح کرده و به نقد و بررسی برخی ادلّه می‌پردازد و دیدگاه‌ها و سیره معصومین را درباره مشروعیت دادن به انتخاب مردم برای حاکم اسلامی را مطرح و ارزیابی کرده است. نویسنده در مجموع، ادلّه انتصابی بودن ولّی فقیه را تقویت می‌کند، اگر چه برخی از آن ها را مخدوش می‌داند و دلیل های انتخاب ولّی فقیه توسّط مردم را ابطال می‌کند و آن را مخالف برخی ضرورّیات دین می‌داند.