بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد با تکیه بر آراء شیخ صدوق و شیخ مفید (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

امامت از اصول مهم شیعه امامیه است. از همان آغاز امامت امامان شیعه تا کنون، مباحث فراوانی در مورد وظایف، مقامات و ویژگی های امام در اندیشه علمای شیعه بیان شده است. با مراجعه به دیدگاه علمای امامیه در طول تاریخ، خصوصا محدثین قم و متکلمین بغداد در قرنهای چهارم و پنجم هجری، می بینیم که ایشان، امام را صاحب علم گسترده الهی دانسته اند، البته محدثین مکتب قم، گستره علم امام را بسیار وسیع و همه جانبه دانسته، اما بیشتر متکلیم مکتب بغداد، گستره علم امام را، محدود به حوزه وظایف امام، که بیشتر در امور دینی جامعه است می دانند. هم محدثین قم و هم متکلیمن بغداد، علم غیب بالذات و بالنفسه را برای امام، به صورت مستدل، نفی کرده، اما قائل به علم غیب مستفاد برای امام هستند، و برای آن هم دلیل و شاهد ذکر کرده اند؛ البته در گستره علم غیب، با هم اختلافاتی دارند. در مورد عصمت نیز، هر دو مکتب قائل به وجوب معصوم بودن امام از همه گناهان صغیره و کبیره، عمدی و سهوی هستند و سهو و نیسان را برای امام جایز نمی دانند، ولی در جزئیات برخی مسائل با هم اختلافاتی دارند؛ شیخ صدوق، به خاطر قبول روایات سهوالنبی، وقوع سهو و نسیان از پیامبر (ص) در نماز را جایز می داند، شیخ مفید نظریه سهو النبی (ص) را با قاطعیت رد می کند، اما از سوی دیگر معتقد است که پیامبر (ص) چون انسان است، برایش جایز است که خواب مانده و نماز صبحش قضا شود. هر دو مکتب، در وجوب منصوص بودن امام و انتخاب الهی ایشان، اختلافی نداشته و هر نوع انتخاب مردمی امام را مردود می دانند؛ و در کنار وجود نص بر امامت، معجزه را نیز برای شناخت امام، واجب می دانند. در وجوب افضلیت و اشجعیت برای امام نیز اختلافی ندارند