تحلیل فقهی حقوقی کودک‌همسری در پرتو انتقادات وارد بر آن؛ تلاشی برای ارائه پیشنهاد مطلوب

توضیح

کودک‎همسری امروزه به یکی از دغدغه­های فعالان اجتماعی تبدیل شده است. این موضوع از یک­سو دارای صبغه تاریخی و شرعی است و از سوی دیگر دارای ابعاد روان­شناختی، اجتماعی، تربیتی و پزشکی می‎باشد. این پژوهش نشان می­دهد اگرچه جواز کودک‎همسری از مسلمات فقهی است با توجه به اینکه می­تواند از حیث روانشناختی، اجتماعی، تربیتی و پزشکی آثار بدی بر جسم و روح کودک داشته باشد از جهات گوناگون مورد انتقاد قرار گرفته و از دیرباز قانونگذار ایران درصدد برقراری ممنوعیت یا محدودیت برای آن بوده است؛ اما باید توجه کرد که این انتقادات به حکم شرعی جواز کودک‎همسری باز نمی‎گردد؛ بلکه انتقادات بر موارد سوءاستفاده از کودک­همسری ناظر است. با توجه به وضعیت اخلاقی و فرهنگی جامعه امروزی و مشاهده موارد متعدد سوءاستفاده از نهاد کودک‎همسری به نظر می­رسد حرکت قانونگذار به سمت نظارت بیش از پیش بر این مسئله کاملاً صحیح است؛ ولی نباید در این راه نیز دچار افراط شد. راه میانه پیشنهادی این است که قانونگذار اصولاً کودک­همسری را ممنوع کند ولی به­صورت کاملاً استثنایی که مصلحت اقتضا کند، آن را مجاز اعلام کند؛ به‎علاوه لازم است برای احراز مصلحت و نیز نظارت بر عدم وقوع مقاربت در کودکی تمهیداتی اندیشیده، و برای تخطی از آنها ضمانت­اجرا تعیین شود. با این روش، ضمن رعایت شرع مقدس (و در پی آن پذیرش مسئله توسط شورای نگهبان و متشرعان جامعه) می­توان به هدف نهایی دست یافت که جلوگیری از سوءاستفاده از کودک‌همسری است.
واژه‌های کلیدی: جواز شرعی کودک همسری، سوءاستفاده از قانون، حقوق کودکان در اسلام، حقوق کودک در ایران، ازدواج و کودکان