علل تفاوت دیه مرد و زن از دیدگاه اسلام

توضیح

چکیده:
حقوق زن و مرد در محدوده فردی و اجتماعی فرهنگ اسلامی تحت عنوان «نظام حقوقی زن و مرد» به طور صریح در طی چهارده قرن و اندی به تفصیل بیان شده است. دین اسلام در همه جا برای زن و مرد، حقوق مشابهی وضع نکرده است، بلکه آن دو را از لحاظ حقوق انسانی برابر و مساوی دانسته و هیچ گونه امتیاز حقوقی برای مردان نسبت به زنان و یا برعکس قایل نیست. و تفاوت های موجود بین آنها را به معنای برتری و کمال دیگری نمی داند، و در عین حال تشابه حقوقی آن دو را نمی پذیرد.دانشمندان و روانشناسان بر اساس تحقیقات بدست آمده، معتقدند، دنیای زن با دنیای مرد، بطور کلی فرق می کند و زن و مرد نسبت به مقتضیات و نیازهای جنسی خود، بطور متفاوت عمل می کنند و مثل دو ستاره روی دو مدار مختلف حرکت می کنند.آنچه از آیات و روایات اسلامی بدست می آید، هریک از زنان و مرد، در حقیقت انسانی برابر هستند و هیچکدام به لحاظ انسانی و ارزشی بر دیگری برتری ندارند. پس در این دیدگاه در تعیین حقوق انسانی و اجتماعی بین زن و مرد تبعیض یا فرقی وجود ندارد.مطابق نظریه فقهای شیعه، مرد و زن در مقابل یکدیگر قصاص می شوند، لیکن قصاص مرد در برابر زن، مشروط به پرداخت تصف دیه مرد است، و این امر یکی از مسایل مورد اتفاق فقهای شیعه و اهل سنت است.از آنجایی که مرد عهده دار تامین امرار معاش و اقتصاد و نفقه زن و به عبارتی معاش خانواده است، از این رو اسلام، به جهت حمایت از خانواده به نفع زن و فرزند، دیه مرد را دو برابر زن قراداده است و به همین منظور بعد از مرگ پدر (مرد) خانواده، دیه به ورثه مقتول تعلق می گیرد، نه به خود مرد، زیرا در این رابطه تنها مرد مسوول معاش خانواده بوده است.دیه در اسلام بر معیار ارزش معنوی انسان مقتول نیست، بلکه یک دستور خاصی است که ناظر به مرتبه بدن انسان مقتول است و در این راستا هر بدنی که منشا مالی و اقتصادی بیشتری باشد، دیه هم متناسب با او تنظیم می گردد، و بدیهی است، چون بازدهی اقتصادی مردها، معمولا از زن ها بیشتر است، در نتیجه دیه مردان دو برابر زنان است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که، جهت گیری های اسلام در راستای آن است که فشار تامین معاش و هزینه خانواده برعهده زنان نباشد تا آنان بدون دغدغه خاطر و فشارهای روحی و روانی، به جز در موارد ضروی، در ایفای نقش بسیار مهم مادری و همسری ساعی باشند و روز به روز کانون گرم خانواده و جامعه را از آثار و برکات عاطفی و معنوی خود بهره مند سازند.پس یگانه مرجع صلاحیتدار برای شناخت حقوق واقعی زن و مرد کتاب آفرینش است و با مراجعه به این کتاب بزرگ می توان حقوق مشترک انسانها و وضع حقوقی زن و مرد، از جمله دیه را در برابر یکدیگر بازشناخت و آن را سرلوحه خود قرارداد.