بررسی تطبیقی مسائل حقیقی و حقوقی زنان از نگاه مفسران فریقین

توضیح

از دیرباز مسائل زنان در منابع تفسیری و روایی مذاهب اسلامی مورد کنکاش و بحث فراوان قرارگرفته و مسائل زنان یکی از مسائلی بوده که مفسران به ‌تفصیل به آنها پرداخته‌اند. چرا که برخی آیات قرآن‌کریم، در معنای ظاهری آنها، زن ستیز به نظر می‌رسند. آیاتی مانند تعدد زوجات، تنبیه بدنی زنان، ارث، دیه، قوامیت مرد، شهادت زنان و ...؛ از این ‌رو، در این میان، بعضی از دید همگان عادلانه به نظر می‌رسد و برخی موجب بروز برداشت‌ها، نگاه‌ها و رفتارهای تبعیض‌آمیز میان زنان و مردان در خانواده یا جامعه شده است. از آنجا که تاکنون پژوهشی مستقل در باب زنان که هر جنبه‌ای از مسائل آنان، چه مسائل حقیقی و چه مسائل حقوقی، را در نظر بگیرد انجام نشده بود، در همین راستا، پژوهش پیش‌رو، با هدف "بررسی تطبیقی مسائل حقیقی و حقوقی زنان از نگاه مفسران فریقین" انجام شد. در این پژوهش، نصوص اصلی اسلام را بررسی کرده و نظر مفسران فریقین را در تفسیر قرآن درباره مسائل حقیقی و حقوقی زنان در معرض فهم و درک قرار داده شد تا نظر اسلام، درباره احکام، حقوق و وظایف زنان، دریافته شود. همچنین دیدگاه‌های مفسران فریقین را با رویکردی به مسائل زنان و با توجه به آیات قرآن کریم مورد کنکاش قرار داده است. در اینجا، تحقیق، وارد حوزه فقهی مسائل مربوطه نشده و تنها آرای مفسران را به ‌صورت تطبیقی ارائه داده است. در این پژوهش ابتدا به بحث شخصیت حقیقی زنان پرداخته شد چرا که بررسی مسائل حقوقی انسان‌ها، بدون بررسی ابعاد مختلف شخصیت حقیقی آنها محلی از اعراب ندارد. سپس دیدگاه ایشان در مورد شخصیت حقوقی زن مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که هدف پژوهش مقایسه دیدگاه مفسران اهل‌سنت و اهل تشیع نبوده و تنها کنار هم قرار دادن و ارائه نظرات مفسران بوده، لذا تاکید بر نقاط اختلاف و تناقضات نیست و از نقل گزینشی گفتار ایشان امتناع کرده و نظرات همه به‌ صورت گزارش ‌مانند نقل شده است. روش تحقیق در این نوشتار از جهت نگرش، مسئله محور، و از جهت راهبرد توصیفی و تطبیقی و از جهت جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است.
واژه های کلیدی: اسلام، مفسران فریقین، شخصیت، زن، حقوق