شرایط اساسی صحت قرارداد پیوند رحم با نگاهی به حقوق اسلامی

توضیح

برخی از بانوان به صورت مادرزادی فاقد رحم هستند و یا در اثر ابتلا به بیماری مجبور به برداشت رحم خود شده‌اند و درنتیجه به دلیل فقدان رحم قادر به باروری نیستند. این دسته از اشخاص به‌منظور باروری می‌توانند از رحم پیوندی بهره ببرند. قرارداد پیوند رحم قراردادی است که به‌موجب آن، رحمِ یک طرفِ قرارداد جهت اعطای قدرت باروری به طرف دیگر که فاقد رحم است، تملیک می‌شود. نظر به جدید بودن قرارداد پیوند رحم، این قرارداد مسائل تازه‌ای را در باب شرایط اساسی صحت معاملات ایجاد می‌کند. در خصوص قصد و رضای طرفین، با توجه به اینکه پیوند رحم به نابودی قدرت حاملگی در اهداکننده منجر می‌شود، لذا کسب رضایت در این خصوص باید با بیان کلیۀ شرایط و عواقب ناشی از پیوند و به صورت آگاهانه باشد. از طرفی، نظر به مخاطره‌آمیز بودن آن، پذیرش پیوند رحم در تعارض با مصلحت محجورین بوده، سرپرست آنها حق تصمیم‌گیری در این خصوص را ندارد. ازآنجا که نتیجۀ این قرارداد به‌دنیا آمدن یک کودک است، لذا طرفین قرارداد پیوند رحم علاوه بر اهلیت عام، باید دارای یک سری شرایط اختصاصی نیز باشند. موضوع تعهد در خصوص قرارداد پیوند رحم از این جهت دارای اهمیت است که پیوند رحم با پیوند سایر اعضا دارای تفاوت‌های قابل‌توجهی است؛ ازجمله اینکه پیوند رحم مخاطره‌آمیز و موقتی است و برخلاف پیوند سایر اعضا حافظ حیات نیست و صرفاً به ارتقای سطح کیفیت زندگی گیرندۀ عضو می‌‌انجامد. به‌نظر می‌رسد موضوع قرارداد پیوند رحم با توجه به ادله‌ای چون حق باروری، اصل حاکمیت اراده، حق درمان و سایر مستنداتی که در مقاله به آن اشاره می‌‌شود، مشروع است. دریافت عوض که با جهت این قرارداد ارتباط پیدا می‌کند نیز در قالب مادۀ 801 قانون مدنی قابل توجیه است.
واژه‌های کلیدی: اهدای رحم، باروری، جنین، رحم پیوندی، گامت.