گزارش نشست علمی «فقه و مقاصد شریعت»

توضیح

یک سؤالی که این‌جا وجود دارد هم در فقه اهل سنت و هم در فقه شیعه امامیه این است که مقاصد شریعت در فقه چه جایگاهی دارد؟ من در مقاله‌ای که جناب آقای حسینی اشاره کردند، با عنوان «فقه و مقاصد شریعت» گفته‌ام که نصوص دینی ما، مانند قرآن و سنت (سنت پیامبر یا به نظر شیعیان سنت پیامبر و اهل بیت علیهم السلام) به دو بخش کلان تقسیم می‌شود: آیات و سنت‌ها یا روایاتی که مبین احکام‌اند و آیات و روایاتی که مبین مقاصد است. سؤالی که از دیرباز برای عالمان مذاهب اسلامی چه شیعه و سنی مطرح بوده این است که این نصوص مبین مقاصد آیا در استنباط فقیه نقشی دارد یا خیر؟ در مقاله فقه و مقاصد شریعت که بخشی از کتاب فقه و مصلحت هم است به پنج گرایش اشاره کرده‌ام. در مورد آن چه که جناب آقای علیدوست فرمودند مطالبی وجود دارد که بیش‌تر در چارچوب اصولی امت اسلامی قرار می‌گیرد بالاخص در فقه جعفری؛ اما مقاصد شریعت در علوم اسلامی و در فقه یا اصول اهل سنت به عنوان یک علم مستقل دارای یک مفهوم و ساختار خاصی است. در مورد موضوع سوم باید بیان کنم که آن چیزی را که جناب آقای علیدوست فرمودند بله وقتی که ما می‌گوییم که یک مسئله‌ای علتی داشته باشد اگر ایشان می‌فرماید که این علل هست وقتی که ما می‌گوییم که علت تحریم خمر، اسکار می‌شود این اسکار علت است بله، ولی مجموعه عللی وجود دارد که همان مقاصد شریعت است.
واژه‌های کلیدی: فقه، مقاصد شریعت، اهل سنت، دین، احکام، علم، اسلامی.