توضیح

با توجه به آنکه حق باروری، موضوعی است که اکثر کشورها آن را به رسمیت شناخته‌اند و در اسناد حقوق بشر بین‌المللی به آن اشاره‌شده، این حق جزئی از حقوق بشر است و سازمان بهداشت جهانی معیارهای را جهت ارزیابی حفظ حق بارداری و باروری، به‌عنوان شاخصه‌های توسعه به کشورهای مختلف پیشنهاد نموده است اما به دلیل تعارض فقهی حقوقی میان رویکردهای پیشنهادی نهادهای بین المللی با مبانی اسلامی و فرهنگی کشورمان، بومی سازی این شاخص‌ها امری ضروری است؛ فلذا پژوهش حاضر، حق باروری را از نگاه حقوق بین‌الملل و ایران بررسی کرده است. در این پژوهش سعی شده است به این سؤال پاسخ داده شود که ماهیت حق باروری، قلمروی تعهدات و اختیارات دولت در رابطه با اِعمال حق باروری افراد (تحدید یا ترغیب) و ضوابط قانونی جهت حفظ باروری از منظر نظام حقوقی ایران و اسناد بین المللی چیست. همچنین روش این تحقیق توصیفی تحلیلی است و از ابزار کتابخانه‌ای، آمارها و نیز گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی استفاده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که اسناد بین المللی حق انسان را بر جسم خود به صورت مطلق می‌پذیرد و زن را در مورد باروری وسقط جنین، به صورت تام مخیرمی دانند و حق مرد را در مورد باروری و تولید مثل نادیده می‌گیرند، اما از منظر فقه و حقوق اسلامی، حق باروری یک حق طرفینی است و این حق، جنبه حکمی نیز دارد و اینگونه نیست که امکان اسقاط حق باروری به هر نحو به افراد داده شود. از منظر اسناد بین المللی، اصل بر عدم دخالت دولت‌ها در موضوع باروری است و بیشترین وظیفه دولت‌ها در جهت کاهش جمعیت تعریف شده است وحق باروری موضوعی خصوصی تلقی می‌شود که دولت‌ها وظیفه‌ای برای دخالت در آن ندارند مگر در برخی وجوه خاص؛ درحالیکه از منظر دین اسلام، موضوع باروری یکی از مهم‌ترین مسائل مرتبط با خانواده است و حکومت‌ها تکالیف گسترده‌ای را جهت سیاستگذاری و مدیریت موضوع باروری دارند. از سوی دیگر تلاش دولت جمهوری اسلامی ایران برای اجرای سیاست‌های افزایش جمعیت و باروری، صرفاً به بخش کمی جمعیت معطوف بوده است و متخصصان این حوزه معتقدند؛ هنوز به دو عرصه آمایشی و کیفی همچون مشوق‌های باروری، بسترسازی جهت افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی، اشتغال و درآمد سرانه و غیره در خصوص مسئله باروری توجه خاصی نشده است.
واژه‌های کلیدی: حق باروری، عزل، استیلاد، سقط جنین، سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری، سند چشم انداز بیست ساله، اسناد بین المللی، سند توسعه پایدار.