توضیح

خانواده به‌عنوان یک رکن اساسی در حفظ و تداوم جامعه نقش اساسی اجرا می‌کند. تشکیل خانواده از دیدگاه اسلام تنها از طریق عقد نکاح امکان‌پذیر است. در عقد نکاح خلاف سایر عقود، طرفین در تعیین آثار مترتب به آن اختیار تام ندارند، درعین‌حال زوجین می‌توانند در برخی از زمینه‌ها به اختیار و توافق خود در قالب شرط ضمن عقد عمل کرده و حقوقی را توسعه یا تضیق نمایند. درباره‌ی صحت تعیین شرط فرزندآوری ضمن عقد نکاح اختلاف نظر های فراوانی و جود دارد. اینکه این شرط جزء کدام یک از مقتضیات عقد می باشد نقش تعیین کننده ای در صحت شرط مزبور دارد. بابررسی اقوال مختلف فقها می‌توان گفت؛ فرزندآوری جزء مقتضای اطلاق عقد نکاح می‌باشد درنتیجه اشتراط عدم فرزند آوری، خلاف مقتضای عقد نیست و طرح دعوا به خواسته محرومیت از فرزندآوری در فرض اشتراط، مسموع است و متقابلاً در فرض عدم اشتراط، حق الزام مستنکف برای طرف متقابل در فرض تمایل به داشتن فرزند وجود خواهد داشت زیرا اطلاق عقد مقتضی چنین حقی بوده است. فرزند‌آوری یکی از حق- آزادی‌های هر دو زوج می‌باشد، که در صورت تزاحم حقوق این دو بایکدیگر، باید تنها به حفظ بنیان خانواده اندیشید؛ اما آزادی اراده تا چه میزانی می‌تواند در حق فرزند آوری دخیل باشد؟ آیا تنها حق آزادی و تمایل والدین معلول در به دنیا آوردن یک فرزند توجیه عقلانی دارد؟آزادی اراده در امر باروری بدین معناست که هر زوجی بتواند فارغ از هرگونه اختلال ژنتیکی صاحب فرزند شود و در صورت عدم توانایی دربارداری طبیعی، بتواند با روش‌های نوین کمک باروری از حق فرزندآوری خود استفاده کند.ورود دولت به این ساحت تا چه اندازه مجاز است؟ و تأثیر مقتضای حقوق اسلامی و اسناد بین‌المللی بر سیاست‌های جمعیتی دولت‌ها چگونه است؟یکی از کارکردهای خانواده ثولید مثل و فرزندآوری است؛ از این رو یکی از حقوق زن و شوهرحق داشتن فرزند است.تعداد فرزندان به تشخیص و اراده زن و شوهر است. در این زمینه، ممکن است دولت سیاست‌های تشویقی یا تحدیدی وضع کند و در مواقعی افراد را از مزایایی محروم نماید و یا در مواقعی مزایا و امتیازاتی برای افراد قایل شود. این امر به طور مستقیم دخالت در خانواده محسوب نمی‌شود؛ اما به‌طور غیر مستقیم در اراده افراد در خانواده تأثیر دارد .حق فرزندآوری متعلق به نسل دوم از نسل‌های سه‌گانه حقوق بشر می‌باشد. این نسل با اینکه ماهیتی فردگرایانه دارد اما در عین حال جامعه محور نیز می‌باشد بنابراین در نهایت به تکلیف افراد و دولت در تأمین امکانات برای دیگران منجر می‌شود. این نسل مستلزم مداخله و حمایت دولت است.
واژه‌های کلیدی: حق، شرط ضمن عقد، فرزندآوری، حق باروری، فرزندآوری معلولین، حقوق اسلام، اسناد بین المللی.