توضیح

در چند سده اخیر, بویژه از زمانى که اعلامیه جهانى حقوق بشر به امضا رسید و این اصطلاح, بر سر زبان غربیان افتاد, گاه در میان آنان, سخن از ناسازگارى دین اسلام با حقوق انسانهابه میان آمد. این امر, در دوران سیاست زده ما نمود بیش ترى پیدا کرده و بر همین اساس, کم تر روز یا هفته اى است که از سوى این و آن, این انجمن و آن گروه, به اسلام و مسلمانان, خرده گرفته نشود و جامعه ها و انجمنهاى غربى, زبان به بدگویى نگشایند و مسلمانان را متهم به نادیده انگاشتن, پایمال کردن و شکستن حقوق بشر نکنند.
نیز در چند سال پسین, شاهد تلاش فراوان کسانى بوده ایم که بر آن بوده اندفقه را مجموعه اى خشک و بیگانه با اخلاق و معنویت بشناسانند; مجموعه اى که تنها با زبان (تکلیف) سر و کار دارد و (حق) انسانها را بَر نمى تابد.
و این در حالى است که کاووش گر با انصاف, با نگاهى به آموزه ها و متون فقه اسلامى, به خوبى در مى یابد, نه تنها حقوق بشر و کرامت انسانى, به زیباترین وجه, درکانون توجه اسلام است, و اسلام براى آن دل مى سوزاند, تلاش مى ورزد و پیروان خود را وامى دارد که آن را پاس دارند, که حقوق چهارپایان; بلکه درختان و گیاهان نیز در این آیین, جایگاه ویژه دارد و هیچ گونه آسیب به این جایگاه را بَر نمى تابد.
ما در این نوشتار, با بهره گیرى از کتابها و متنهاى فقهى, به ارزیابى و بررسى حقوق جانداران و چهارپایان مى پردازیم و با یادکرد نمونه هایى روشن در این باره, مى نمایانیم فقه با این که با زبان (تکلیف) سخن مى گوید, از زیباییها, جلوه هاو نکته هاى اخلاقى نیز برخوردار است و پیوندى استوار با مقوله (حق) حتى (حق حیوان) دارد.