از وظایف و مسئولیتهایی که انسان در قبال حیوانات بر عهده دارد، به حقوق حیوانات تعبیر میشود. در این نوشتار که با روش کتابخانهای و اسنادی نگارش یافته با استناد به آیات و احادیث ثابت شده است که حیوانات به اندازهی خود از درک و شعور برخوردار بوده و همین برخورداری از درک و شعور، اثبات میکند که حیوان موجود محترمی است و می-تواند صاحب حقوقی باشد. با ذکر شواهدی از کتاب، سنت، اجماع و عقل حقوق حیوانات در منابع فقهی مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه در راستای لزوم حمایت از حقوق حیوانات، در قالب چند قاعدهی فقهی همچون قاعدهی لاضرر، امر به معروف و نهی از منکر، تسلیط، احترام و... بر این مسئله تأکید شده است. در پایان، در ابواب مختلف فقهی مانند، باب طهارت، صلوه، صوم، زکات، حج و... وظایف انسان در قبال حیوانات در رعایت حقوق آنها و برآورده کردن نیازهای جسمی و روحی آنها و چگونگی بهرهبرداری از آنان بیان شده است.
واژههای کلیدی: حق، حیوان، حقوق حیوانات، شعور حیوانات، ظلم به حیوان.