اعتبارسنجی اماره قانونی و قضائی در دادرسی کیفری

توضیح

اثبات واقعه مجرمانه، همواره با دشواری­هایی روبرو بوده و یکی از روش ­ها برای اثبات جرم، استفاده از امارات می ­باشد. اماره قانونی و اماره قضائی، دو قسم از امارات در حقوق ایران است. امارات قانونی در حقوق کیفری طریقیّت داشته و منحصر به همان مواردی می­باشد که قانونگذار آن را معتبر شناخته است. از مصادیق مهمّ امارات قانونی در حقوق کیفری ایران، اماره مجرمیّت در قانون پولشویی، اماره عضویّت در گروه ­های ضدّ امنیّت کشور و اماره تشدید مجازات می ­باشد. همچنین امارات قانونی دیگری نیز وجود دارند که در پژوهش حاضر بدان پرداخته شده است. قاضی برای احراز واقعیّت امر در یک پرونده، ملزم به پیروی از امارات قانونی می ­شود که قانونگذار در اختیار وی قرار داده است؛ اما اعتبار امارات قضائی، بستگی به نظر قاضی دارد. دلالت این نوع اماره، قوی ­تر از دلالت اماره قانونی بوده و آرامش وجدان قاضی در اماره قضائی ملموس­تر است. مصادیق امارات قضائی به هیچ وجه قابل شمارش و محصور نمی‌ باشد اما مهمّ ­ترین مصادیق، کارشناسی، تحقیق و معاینه محلّ، انگشت­نگاری و ... می‌باشد. امارات قضائی فقط باید در اثبات حقّ الناس، مورد استناد قرار گیرد، زیرا در حق­ الله اصل بر سترپوشی است.
در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از مقالات و کتب متعدّد به شناخت مصادیق امارات و همچنین یکی از چالش­ های بکارگیری امارات، یعنی صور مختلف تعارض پرداخته شده است. در راستای طرح چالش مذکور، راهکارهای جدید و کاربردی جهت حلّ تعارضات ارائه گردیده که تأثیر آن در فراهم آوردن موجبات صدور حکم عادلانه و کشف حقیقت واضح و مبرهن است.
واژه های کلیدی: اعتبارسنجی، اماره قانونی، اماره قضایی، صور تعارض، دادرسی کیفری