توضیح

یادداشت: عنوان به زبان فارسی: تعارض قاعده فراش و تحلیل DNA در اثبات نسب در قانون عراق و فقه اسلامی.
إن لموضوع النسب أهمية بالغة في الأحكام الفقهية والقانونية، إذ يترتب على ثبوته جملـة مـن الآثـار الشـرعية والتشـريعية، لـذلك فهو يحتاج إلى الكثير من التريث والتورع والاحتياط ومن أساسيات معرفة النسب تحديد طرق إثباته،، إذ تعتبر هذه الطرق الآليات المقبولة شرعا وقانونا التي يلجـأ إليهـا أطـراف النـزاع للإقنـاع، وتنقسـم مـن حيـث طبيعتهـا إلى قسـمين: منشـئة وكاشـفة، منشـئة بكـل طريق يؤدي إلى الولادة، وكاشفة بكل طريق يؤدي إلى الإظهار والبيان كما أن المشرع العراقي نظم حل هـذه الطـرق ولم يتطـرق إلى القيافـة والقرعـة اليـا، ولعـل السـبب في ذلـك أنـه وجـد مـا يغنيـه عـن القيافـة مـن حيـث دقـة نتـائج الاعتمـاد علـى الشـبه بـين الأصـل والفـرع، وهـو الطـرق العلميـة، ومعلـوم أن القيافـة أولى مـن القرعـة، فمـن بـاب أولى أن يسـتغني عنهـا، ولم يتطـرق أيضـا للاستنسـاخ البشري، ولعل السبب في ذلك أنه لا يزال دراسـة نظريـة مبنيـة علـى احتمـال الحـدوث مسـتقبلا، وإجمـاع فقهـاء العصـر علـى تحريمهـا وتعتبر مسألة البصمة الوراثية ومدى الاحتجاج ا من القضايا المستجدة التي اختلف فيها فقهاء العصر، وتنازعوا في مجالات الـتي يستفاد منها وتعتبر فيها حجة يعتمد عليها كليا أو جزئيا، وقد شاع استعمال البصمة الوراثية في الدول الغربية وقبلت عدد من المحاكم الأوربية، وبدأ الاعتماد عليها مؤخر في البلـدان الإسـلامية، لـذا كـان مـن الأمـور المهمـة معرفـة حقيقـة البصـمة الوراثيـة وتعتـبر البصمة الوراثيـة مـن وسـائل اثبـات النسـب، باعتبـار اثبـات النسـب لـه طـرقه القانونيـة والشـرعية، تعتـبر الوسـائل العلميـة الـتي توصـل إليها العلم الحديث وسيلة فعالة تصل إلى حـد اليقـين في مجـال إثبـات النسـب نظـرا للتطـور الهائـل الـذي عرفتـه هـذه الوسـائل، ولقـد كانت المناداة دائما من طرف أغلب الفقـه مـن أجـل الأخـذ بالوسـائل العلميـة في مجـال إثبـات النسـب نظـرا للمزايـا الـتي لهـا في هـذا الا وكذلك لوجود أساس شرعي يمكن الاستناد عليه في الأخذ ا. تكمن أهمية البحث في اعتبار حفظ النسب من الضروريات في الشـريعة الإسـلامية هـو رأي الكثـير مـن العلمـاء ذلـك لأن في فواتـه عواقـب كثـيرة سـيئة يضـطرب لهـا أمـر نظـام الأمـة تنخـرم ـ دعامة العائلة. اعتمدنا المنهج التحليلي لهذه الدراسة متنقلـين بـين الاسـتقراء والاسـتنباط، ولم نغفـل عـن وضـع خاتمـة للبحـث لتلتـئم على أهم مضامينه وتنطوي على أبرز النتائج التي يتمخض عنها.
الكلمات المفتاحيه: الزواج، النسب، قاعدة الفراش، تحليل DNA، إثبات النسب.
چکیده فارسی:
موضوع نسب در فقه و حقوق از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اثبات آن آثار حقوقی و شرعی متعددی را به دنبال دارد، بنابراین نیازمند صبر و احتیاط فراوان است و یکی از اصول شناخت نسب، مشخص کردن راه های اثبات نسب است. زیرا این روش ها از نظر قانونی و شرعی سازوکارهای قابل قبولی تلقی می شوند که طرفین نزاع برای اقناع به آنها متوسل می شوند و از نظر ماهیت به دو قسمت منشئه و کاشفه تقسیم می شود. منشئه یعنی راهی که از هر جهت به اثبات ولادت منتهی شود و کاشفه یعنی راهی که از هر جهت به اظهار و بیان می انجامد. همان گونه که قانونگذار عراقی این راه ها را پذیرفته ولی به قیافه شناسی و قرعه نپرداخته است. شاید دلیل این امر این باشد که از نظر صحت نتایج حاصل از روشهای علمی که همان شباهت بین اصل و فرع است از قیافه شناسی چشم پوشی کرده است و معلوم است که قیافه شناسی مهمتر از قرعه است لذا بهتر است از آن صرف نظر شود و همچنین به شبیه سازی انسان نپرداخته است و شاید دلیل آن این باشد که همچنان یم پژوهش نظری و بر اساس احتمال وقوع آن در آینده است و اجماع فقیهان بر حرمت آنست. موضوع DNA و میزان استناد به آن یکی از مسائل نوظهوری است که فقهای عصر در آن اختلاف نظر داشته اند و در زمینه هایی که از آن استفاده می شود مناقشه و بحث وجود دارد و ادله ای وجود دارد که کلا یا جزءا به آنها استناد می شود. استفاده از DNA در کشورهای غربی رواج یافته و مورد قبول تعدادی از دادگاه های اروپایی قرار گرفته است و تکیه بر آن اخیراً در کشورهای اسلامی آغاز شده است، بنابراین دانستن حقیقت در مورد DNA مهم است. با توجه به راه های قانونی و مشروع اثبات نسب DNA یکی از ابزارهای اثبات نسب تلقی می شود و روش های علمی که علم امروزی به آن دست یافته است، روشی مؤثر به شمار می رود که به دلیل پیشرفت بسیار زیاد در زمینه اثبات نسب، به حد قطعیت می رسد. با توجه به مزیت هایی که در این زمینه دارد و همچنین وجود مبنای حقوقی که می توان به آن استناد کرد، همواره دعوت اکثر فقها برای اتخاذ روش های علمی در زمینه اثبات نسب بوده است. اهمیت تحقیق در این است که حفظ نسب به عنوان یکی از ضروریات شریعت اسلام مورد نظر بسیاری از علما است، زیرا از دست دادن آن عواقب ناگواری بسیاری دارد که نظام اجتماع را مختل می کند و حمایت خانواده را از بین می برد. ما رویکرد تحلیلی را برای این تحقیق اتخاذ کردیم و بر اساس استقراء و استنتاج رساله را نوشتیم و در انتها خاتمه ای تدوین کردیم و به مهمترین نتایج تحقیق اشاره کردیم.
واژه های کلیدی: ازدواج، نسب، قاعده فراش، تجزیه و تحلیل DNA، اثبات نسب.