توضیح

عقد آن چیزی است که در افق نفس شکل می گیرد و با مبرزات خارجی از جمله لفظ ظهور می یابد و اینگونه نیست که لفظ از شرایط صحت عقد باشد هرچند مهم ترین و واضح ترین مبرز به شمار می رود. با این حال در مورد اینکه معاطات افاده ملکیت می کند یا خیر اختلاف نظر وجود دارد و بیشتر فقهای متاخر اعتقاد دارند که معاطات افاده ملکیت می کند و همچنین در مورد امکان جریان معاطات در باب نکاح نیز اختلاف نظر وجود دارد که برخی معاطات در نکاح را صحیح می دانند و دلایلی را بر اثبات آن ذکر نموده اند. حال بر فرض اینکه ما دلایل صحت نکاح معاطاتی را بپذیریم باید ببینیم فعل دال بر اراده در نکاح معاطاتی چیست؟ برخی این فعل را صرفا وطی می دانند اما بیشتر فقها از جمله امام خمینی (س) معتقدند که معاطات در چیزی جریان پیدا می کند که فعلی، عرفا مصداق برای آن عنوان واقع شود. تعریف ازدواج سفید و چگونگی آن در کشورهای مختلف کاملا متفاوت است. در ایران این پدیده کاملا جدیدی است و اقسام و نمونه های متفاوتی از آن وجود دارد که باعث شده است که نتوان تعریف کاملا دقیقی از آن ارائه کرد. با توجه به تحقیقات اخیر یکی از مهم ترین دلایل پیدایش این رخداد در میان جوانان سختی هایی است که آداب و رسوم و سنن غیر شرعی و همچنین مسائل اقتصادی و اجتماعی به آنها تحمیل می کند که باعث شده است هرچند نیت باطنی اغلب آنها ازدواج است از علنی کردن آن و ثبت آن در گریز باشند. حال ما با صرف نظر از بررسی عواقب و آسیب های جدی این نوع ازدواج و با آگاهی از غیر قانونی بودن آن می خواهیم به بررسی شرعی و فقهی آن بپردازیم. با توجه به اینکه بیشتر فقها نکاح دختر باکره رشیده بدون اذن پدر را صحیح می دانند و به فرض صحیح دانستن نکاح معاطاتی آیا این نوع ازدواج بدون ثبت قانونی و بدون الفاظ خاص همراه با نیت درونی ازدواج که امروزه ازدواج سفید خوانده می شود را می توان همان نکاح معاطاتی دانست؟
واژه های کلیدی: معاطات، نکاح.