توضیح

وقتی از فقه سیاسی و فقه حکومتی سخن به میان می‌آید، اولین سوالاتی که رنگ می‌گیرند، چه سوالاتی هستند؟ سوالاتی چون«فقه سیاسی چیست؟»؛ «چه نیازی را برآورده می‌کند؟ و یا این‌که اساسا چه ضرورتی دارد؟» و پس از این دو «چه‌گونه می‌توان به آن رسید؟ و در واقع اسلوب کسب آن کدام است؟» شاید مهم‌ترین و اساسی‌ترین سوالاتی باشند که پاسخ به آن‌ها شِما و نمایی کلی از موضوع مورد بحث در اختیار مخاطب قرار دهد. در متن پیش رو نویسنده تلاش کرده است تا در سطحی عام و کلی به این سه پرسش پاسخ دهد. در پاسخ به سومین سوال ـ که دامنه‌ی اختلافات در آن بیش‌تر نمایان است ـ پاسخ‌ها متمرکز بر نظریات مرحوم سید منیر‌الدین حسینی هاشمی ارائه شده‌اند.
فقه حکومتی شاخه‏ای از علوم و معارف دینی است که به بیان احکام و تکالیف مربوط به موضوعات حکومتی می‏پردازد. از فقه حکومتی گاه به عنوان «فقه نظام‌ها» یا «فقه‌الاداره» یاد می‏شود. یعنی دانشی که معارف مربوط به نظام‏های اجتماعی یا آموزه‏های مورد نیاز برای اداره‌ی جامعه را از منابع دینی استخراج می‏کند.