توضیح

یادداشت: عنوان انگلیسی: Comparative methodology of Fiqh Al-Maqased of Shatabi and Fiqh Al-Nazarieh of Shahid Sadr
نظریه مصالح مرسله و پاسخگویی به حوزه‌ای که در آن متن یا نص صریحی یافت نمی شود، رفته رفته به «مقاصد شریعت» و جایگذاری عنصر مصلحت، در ساخت روش‌شناسی اجتهادی اهل سنت انجامید؛ اقتضائات متفاوت روش‌شناسی استنباطی در میان اهل سنت و شیعیان، ساخت نظامواره های استنباطی مبتنی بر عنصر مصلحت را در کانون تمرکز متفکران معاصر قرار داده است؛ از این رو این مقاله می‌کوشد تا با روش کتابخانه‌ای دو متفکر صاحب مکتب و اصیل دو جریان، یعنی ابواسحاق شاطبی که مبدع نظریه « فقه المقاصد» و شهید صدر مبدع « فقه النظریه» را بررسی کرده و از رهگذر این بررسی اشتراکات و افتراقات روش‌شناسانه این دو متفکر را بررسی نماید. ابواسحاق شاطبی با استفاده از روش جدید خود تحت عنوان استقراء سعی کرده است از مصالح مرسله به اصول شریعت بر گردد، و با این روش سعی کرده است از حکمت احکام به علل احکام دست یافته و روش های ظنی را به واسطه این روش شناسی به قطعیت تبدیل کند. شهید سید محمد باقر صدر با تکیه بر مبانی نوآورانه ای همچون منطقه الفراغ و فقه النظریه کوشیده است تا در پرتو روش شناسی جدید خود در استقراء مقاصد شریعت، راه نظریه احتمالات را به نظام‌سازی های پسینی در فقه باز کند و به نوعی راه نویی را به سوی فقه مقاصدی باز کند. این مقاله خواهید کوشید تا با بررسی تطبیقی نظر این دو متفکر، راه را برای نظام‌سازی های فقهی مبتنی بر مصلحت و ایجاد زمینه‌های طراحی اصول تقریبی و وحدت خواه باز کند.
واژه‌های کلیدی: مصالح مرسله، فقه المقاصد، فقه النظریه، شاطبی، شهید صدر، استقرا.