طراحی مدل گذار از بیمه متعارف به بیمه اسلامی با تاکید بر ساختار بیمه زندگی در صنعت بیمه جمهوری اسلامی ایران

توضیح

هدف: در عصر حاضر ارائه خدمات بیمه‌ای و برقراری تأمین در قالب پوشش ریسک‌های بیمه‌پذیر به مسلمانان بالأخص در جامعه اسلامی حائز اهمیت است و برای پیاده‌سازی و اجرایی نمودن آن در جامعه‌اسلامی، لاجرم می‌بایست چهارچوب و فرآیند بیمه‌گری علاوه بر برخورداری از یک ضوابط مشخص و دقیق از منظر سازگاری با تعالیم اسلامی نیز از بالاترین حد لازم برخوردار باشد. هدف این پژوهش طراحی مدل گذار از بیمه متعارف به بیمه اسلامی با تأکید بر ساختار بیمه زندگی در صنعت بیمه‌ج ا ایران است، زیرا عملیات بیمه رایج بالأخص بیمه زندگی و با تأمل بیشتر روند اجرائی محصول عمر و سرمایه‌گذاری در کشور که قالب و چارچوب اجرائی آن مبتنی بر ساختار بیمه متعارف است و فرآیند بیمه‌گری و شیوه عملیات اجرائی به شکل مطلوب با تعالیم اسلامی سازگار نیست و روند عملیات اجرائی، نیازمند طراحی وضع مطلوب و سازگاری خدمات بیمه‌ای و فرآیند بیمه‌گری با تعالیم اسلامی دارد. بنابراین، مسئله اصلی پژوهش این است که امکان مدل گذار از نظر فرآیندی و تکاملی شناسایی شود که با اجراشدن آن، کشور به فرآیند بیمه‌گری سازگار با شریعت با تأکید بر رشته بیمه زندگی است، دست یابد. روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش از نظر نتایج پژوهش، توسعه‌ای، از نظر فرآیند اجرایی پژوهش آمیخته (کیفی- کمی)، از نظر زمان اجرای پژوهش، مقطعی، از نظر هدف، توصیفی و نوع آن زمینه‌یابی (پیمایشی) است و در ضمن از نظر هدف تحلیلی تجربی از نوع همبستگی، اکتشافی و مبتنی بر مطالعه میدانی و نتایج حاصل از انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته و متأثر از یافته‌های تحقیق به شمار می‌آید. با توجه به اینکه این پژوهش به‌صورت آمیخته صورت می‌پذیرد لذا در بخش کیفی با استفاده از روش کتابخانه‌ای و تحلیل اسنادی و همچنین انجام مصاحبه نیمه‌باز و نیمه ساختاریافته با ده نفر از خبرگان و احصاء نظرات ایشان و تحلیل محتوای این نظرات، مدل اولیه پژوهش حاصل و جهت شناسایی یافته‌های مؤثر در طراحی ابعاد مدل، انجام آن تا مرحله اشباع و حصول به مدل مطلوب ادامه می‌یابد. این پژوهش در بخش کیفی با رویکردی اکتشافی و با استفاده از روش داده بنیاد انجام‌شده است. در انجام پژوهش که در چند مرحله صورت پذیرفته است برای تحلیل داده‌ها از شیوه کدگذاری استفاده شده است و درنهایت مدل پیشنهادی که در آن ارتباط عوامل احصا شده با یکدیگر مشخص و در ابعاد شش‌گانه تبیین گردیده ارائه‌شده است. انتخاب خبرگان در این بخش با استفاده از روش گلوله برفی و نیز تعداد ایشان تا رسیدن به اشباع نظری صورت گرفت. سپس در قسمت کمی به جهت تائید مدل، پرسشنامه‌ای طراحی می‌گردد و سپس روایی با استفاده از نظرات خبرگان و پایائی این ابزار نیز با محاسبه آلفای کرونباخ بررسی و با توجه به فرضیات مطرح‌شده در بخش کمی، همبستگی بین متغیرها احصاء و مدل نهائی تائید می‌گردد. روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: برای انجام این پژوهش در بخش کیفی از روش داده بنیاد در جهت تبیین مدل مفهومی گذار استفاده گردیده و پس‌ازآن در بخش کمی رابطه همبستگی بین تغییرها احصاء و با بهره‌گیری از آزمون‌های آماری مدل نهائی معرفی و تائید شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش متأثر از روایات موجود از خبرگان، مبنای طبقه‌بندی‌های موضوعی صورت گرفته قرار گرفت. درنهایت با انجام تحلیل کیفی و بهره‌گیری از مؤلفه‌های کدگذاری شده مدل پیشنهادی که بر اساس یک ساختار منطقی طراحی‌شده است و فرآیند تکاملی مدل کلان گذار از بیمه متعارف به بیمه اسلامی با تأکید بر ساختار بیمه زندگی در صنعت بیمه ج.ا.ایران در 6‌ بعد که به این شرح است: شناسایی وضع موجود، فراهم کردن الزامات برای دستیابی به بیمه اسلامی، تبیین راهبردها و سیاست‌های رشد و توسعه بیمه اسلامی، شناسایی فرصت‌های پیش روی بیمه اسلامی، توسعه کاربردهای بخشی و تبیین وضعیت مطلوب یعنی دستیابی به بیمه اسلامی و سازگار با تعالیم اسلامی، طراحی و ترسیم شده است.
واژه های کلیدی: فرایند بیمه گری، بیمه متعارف، بیمه زندگی، مدل گذار، الگوی تکافل.