حجیت «مذاق شریعت» و چالش های پیش روی آن

توضیح

یادداشت: نام قبلی نشریه: فقه و مبانی حقوق اسلامی.
یادداشت: عنوان عربی: حجّیة مذاق الشریعته و التحدّیات قدّامها.
یکی از اصول بنیادین در استنباط, مذاق شریعت می باشد که فقیهان با به کارگیری آن در فرآیند استنباط, به بهینه سازی اجتهاد همت گماشته اند. در بسیاری از موارد در مقام استدلال بریک حکم شرعی, به «مذاق شریعت» تمسک شده است, گویا فقیهان ارتکازا به فهم مشترکی ازاین واژه دست یافته اند. گستردگی استدلال به مذاق شریعت نشان از این دارد که می تواند حداقل به عنوان دلیلی فرعی در کنار دیگر ادله مورد استفاده قرار گیرد. فقیهان در سالیان دراز آشنایی باشرع, به این توانایی می رسند که از شیوه ها, روش ها و خواست های شارع آگاه شوند و درک ویژه ای از روح و کلیت شریعت پیدا کنند و در یک باب یا همه ابواب فقهی, دیدگاه کلی شرع و روش او را درقانون گذاری و جعل احکام, به دست آورند و از این رهگذر به استنباط احکام بپردازند.این پژوهش پس از تعریف مذاق شریعت به مبانی حجیتی آن مانند استقرای در سنت, حسن احتیاط, ظهور و اطمینان آوری پرداخته است و سپس برخی از چالش های احتمالی که مذاق شریعت با آن روبه رو می شود, همچون تعبدگرایی, تاسیس فقه جدید و نظام مندی را ارزیابی کرده است.
واژه های کلیدی: مذاق شریعت، استقرا، حق طاعت، تعبد، نظام.