بررسی فقهی و حقوقی ایجاد مرگ مغزی به عنوان اعدام در انگاره اثبات

توضیح

یادداشت: عنوان انگلیسی: Jurisprudential and Legal Study of Brain Death as Execution in the Idea of Proof
زمینه و هدف: آیین‌نامه نحوه اجرای احکام سلب حیات مصوب 1398 فرضیه اهدای عضو زندانیان محکوم به اعدام را به یک چالش فقهی ـ حقوقی ـ اجتماعی تبدیل کرده و باعث واکنش‌های متفاوت سلبی و ایجابی پیرامون این مسأله شده است. تحقیق حاضر مدعی است که با پیش‌گذاردن این شیوه پیشنهادی و ابداعی بسیاری از ضرورت‌های علمی و اجتماعی موجود در این زمینه را پاسخگوست، لذا بر آن شدیم در این‌باره تحقیقی نسبتاً جامع و کاملاً نوین ارائه دهیم و طی آن به سؤالات زیر بر اساس منابع مهم فقهی، حقوقی و به تبع پزشکی پاسخی درخور و حتی‌الامکان راهبردی داده باشیم: 1ـ بررسی جوانب مختلف فرضیه تصویب و تأیید ایجاد مرگ مغزی به ‌عنوان یکی از انواع روش‌های اعدام؛ 2ـ بررسی مبانی معرفت‌‌شناختی، جامعه‌‌شناختی و روان‌شناختی اسلام در مورد جواز یا عدم جواز اهدای عضو زندانی محکوم به ازهاق نفس؛ 3ـ بررسی دیدگاه موافقین و مخالفین حکم اهدا و پیوند عضو زندانیان محکوم به ازهاق نفس از طریق ایجاد مرگ مغزی.
روش: این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی می‌باشد که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بر اساس استدلال‌های منطقی و معیارهای معتبر فقهی، حقوقی و پزشکی و بهره‌گیری از ابزار فیش‌برداری تهیه و تدوین گردیده است.
ملاحظات اخلاقی: این پژوهش بر پایه اصول اخلاقی و امانتداری نگاشته شده است.
یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش حاکی از این می‌باشد که با کاوشی ناظر بر استدلال‌ها و استنباط‌های فقهی و حقوقی و مواد قانونی و پیشرفت‌های دانش پزشکی اثبات کردیم که: ایجاد مرگ مغزی به عنوان یکی از انواع اعدام حائز امکان‌های عقلی، علمی، منطقی و آزمایشگاهی می‌باشد، ولی در مورد امکان عملی آن باید رضایت شخص اعدامی و همچنین شرایط محیط ملی و بین‌المللی لحاظ شود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج و ملاکات مورد نظر شارع در قبال اعدام حدی و قصاص نفس، از جمله نقش زمان و مکان در اعدام یا علن و خفا یا تقدم و تأخر عبرت‌‌آموزبودن یا بخشش، برابری و تناسب جرم (قتل) و جزا (صرف ازهاق نفس)، عدم آزار و اذیت زائد بر حکم و... می‌توان رأی به چنین امکانی با روش‌های صحیح و مورد تأیید جامعه پزشکی به عنوان یک نوع اعدام که واجد بسیاری از این شرایط می‌باشد، در جهت رفع برخی اما و اگرها و تتمیم ماده قانونی فوق‌الذکر به خدمت گرفت.
واژه های کلیدی: مرگ مغزی، اهدای عضو، اعدام، قصاص، فقه، حقوق اسلامی.