عنوان
تابعیت
نویسنده
ناشر
دانشنامه جهان اسلام، 1393، جلد 6، ص.: 4-9.
تاریخ نشر
1393
توضیح
تابعیت ، اصطلاحی در حقوق بین‌الملل خصوصی، به معنای عضویت فرد در جمعیت تشکیل‌دهندة دولت. تابعیت در لغت به معنای پیرو و فرمانبردار بودن است و تابع (جمع: تَبَعه ، اَتباع ) کسی است که عضو جمعیت اصلی یک دولت باشد و به کسی که عضو این جمعیت نباشد، اگرچه مقیم سرزمین آن دولت باشد، بیگانه یا غیرخودی می‌گویند (سلجوقی، ج 1، ص 148ـ149). تابعیت نشان‌دهندة رابطة سیاسی، حقوقی و معنوی هر شخص حقیقی یا حقوقی با دولتی معیّن است و منشأ حقوق و تکالیف شخص قلمداد می‌شود. مقصود از دولت، شخصیت حقوقی مستقلی است که از چهار عنصر جمعیت و سرزمین و حکومت و حاکمیت مستقل تشکیل شده است و از لحاظ بین‌المللی دولتهای دیگر آن را به رسمیت شناخته‌اند (نصیری، ص 27؛ قاضی، ج 1، ص 124، 178). تابعیت رابطه‌ای سیاسی است، زیرا از حاکمیت دولت ناشی می‌شود و وضع سیاسی فرد را با التزام به وفاداری و اطاعت از قوانین دولت معیّن می‌کند و این التزام به ازای حمایت دولت از فرد است؛ رابطه‌ای حقوقی است، زیرا در نظام بین‌المللی و داخلی آثار حقوقی دارد؛ رابطه‌ای معنوی است، زیرا اتباع کشور را از نظر هدفهای مشترک به یک دولت پیوند می‌دهد و ارتباطی به مکان و زمان مشخص ندارد (نصیری، ص 26؛ مدنی، ص 33؛ ارفع‌نیا، ج 1، ص 49ـ50).منشأ پیدایش تابعیت، تعدد دولتهاست.