بررسی فقهی و حقوقی احتکار در تجارت الکترونیک

توضیح

با گسترش تجارت الکترونیک در چند دهه اخیر, یکی از مسائل نوظهور در عرصه ارتباطات جهانی و فضای مجازی, احتکار در تجارت الکترونیک است. احتکار عبارت است از «حبس کالاهای ضروری عمومی به انتظار گرانی» که هرچند در فقه, دامنه آن به غلات اربعه و روغن خوراکی محصور شده است, اما «حبس و انبار کردن, احتیاجات ضروری عامه, قصد گرانی, در زمان کمبود کالا, ایجاد تنگی معیشت» از ملاک های تحقق آن به حساب می آید. حال این سوال مطرح است که آیا احتکار الکترونیکی همان احتکار مصطلح فقهی است؟ حکم آن چیست؟ تحقق شرایط این نوع از احتکار چیست؟ آیا داده ها و اطلاعات, مال محسوب می شوند؟ مجازات کیفری در این نوع احتکار چیست؟ پژوهش حاضر نشان می دهد احتکار در فضای مجازی همانند احتکار در فضای مادی در صورت وجود شرایط و عناصر آن, تحقق پیدا می کند و محتکر, مرتکب فعل ممنوع و حرام شده, مجرم به حساب می آید. از این رو, حاکم اسلامی می تواند او را مجبور به فک فیلتر سامانه فروش, فعال سازی نرم افزارها, اشتراک گذاری داده ها و اطلاعات, پاسخگویی به درخواست های مشتریان و تنزیل قیمت کند.
واژه‌های کلیدی: احتکار، الزام به فروش، تجارت الکترونیکی، داده ها و اطلاعات