عنوان
اعتراض به حکم و نقض آن در فقه اسلامی و حقوق موضوعه
نویسنده
استادراهنما
مرتضی حاجیپور
استادمشاور
رضا الهامی
محل نشر
تبریز
تاریخ نشر
1391
مقطع تحصیلی
کارشناسی ارشد
مشخصات ظاهری
20 ص.
زبان
فارسی
توضیح
قضاوت در حقوق اسلامی از اختیارات پیامبر و در مذهب امامیه از صلاحیتهای خاص پیامبر و امام است و کسانی که برای قضاء منصوب میشوند، به نیابت از طرف ایشان دادرسی میکنند. در غیبت امام نیز اشخاصی که به اوامر و نواهی دین وقوف کامل دارند و عادل و رشیدند، به طور کلی مأذون در دادرسی هستند و احکام خدا را اجراء میکنند. پس حکم قاضی به منزلهی حکم قانون است و اعتبار قواعدی چون قاعدهی فراغ دادرس و اعتبار امر قضاوت شده مانع از طرح و بررسی مجدد دعوا میشود. با این وجود باید گفت جز امامان معصوم افراد دیگر عاری از خطا و اشتباه نیستند و ممکن است قاضی غیرمعصوم ولو مجتهد جامعالشرائط در حکم خود دچار اشتباه شود آیا باید حکم اشتباه او را به صرف مجتهد بودنش پذیرفت؟ اگرچه در فقه اسلامی و حقوق موضوعه اصولی چون قاعدهی فراغ دادرس و اعتبار امر قضاوت شده مورد توجه بسیار قرار گرفته و از اصول مسلم محسوب میشوند اما در شرایط خاصی مانند ادعای محکومعلیه مبنی بر اشتباه در حکم صادره یا صلاحیت نداشتن قاضی یا مخالف کتاب و سنت بودن رأی صادره، اجازه داده شده است که حکم قاضی بار دیگر مورد بررسی قرار بگیرد و بعد از بررسی اگر خطای حکم صادره محرز گردید حکم او نقض شود. در حقوق هم گرچه اصل قطعیت آراء دادگاهها پذیرفته شده اما موارد اعتراض و تجدیدنظر در احکام چندان توسعه یافته که گویی این اصل از اعتبار افتاده است و باید به سمت اصل قابل تجدیدنظر بودن آراء دادگاهها گام برداشت.
واژه های کلیدی: فقه، حقوق موضوعه، واخواهی (حقوق)، تجدیدنظر، اعتراض، دادرسی، اجرای حکم، اسلام، اعتبار امر قضاوت شده، اعتراض به احکام، نقض احکام، تجدیدنظر، واخواهی