معیارهای جداسازی احکام ثابت از متغیر

توضیح

"در آیین قبیله ای که هموندان آن به هم بستگی و پیوستگی ژرفی دارند و در هر رویدادی, یار, یاور و پشت یکدیگرند و تا پای جان از شرف, آبرو, جاه و مقام یکدیگر دفاع می کنند, دیه بر عاقله, امر خردمندانه و برابر ترازها و معیارهای انسانی است, ولی اکنون که ساختار قبیله ای به هم ریخته و هر یک از هموندان قبیله در گوشه ای از این سرزمین به سر می برند و به هیچ روی, یار و یاور یکدیگر نیستند و از حال هم, بی خبرند و جاه و آبرو و اعتبار خود را از شغل و از جایگاه علمی و کاری و اجتماعی خود می گیرند, نه از قبیله, با کدامین تعریف از عدالت, اشتباه های او را خویشان باید جبران کنند؟ پس معیار عدالت, که اساس دین است, حکم می کند که دیه بر عهده عاقله نباشد. آنانی که گاوها و گوسفندهای شیرده داشتند, به نوبت, پس از پیمانه, هر روز شیرها را در اختیار یکی از خانواده ها قرار می دادند, نان با هم می پختند, مواد خوراکی را, به شرکت, خریداری و آماده می کردند و… در این چنین نظام خانوادگی و یا قبیله ای, که درهم آمیختگی شدیدتر و استوارتر بود و زندگی به گونه ای بود که بدون همکاری و همیاری, ادامه آن ممکن نبود و هموندان قبیله, با هم به شکار می رفتند و با هم و به یاری یکدیگر غذا آماده می ساختند و نیازهای معمول خود و هموندان قبیله را برمی آوردند و… به طور طبیعی, هموندان, خویشان و دوستان از غذاها و مواد خوراکی یکدیگر استفاده می کردند و اگر برای هر بار می خواستند اجازه بگیرند, دشوار بود; از این روی خداوند متعال, آیه شریفه یاد شده را بر پیامبر بزرگوار خویش نازل فرمود, تا پیوندها استوارتر گردد و مردم, با هم مهربان تر باشند و پیوند و پیوستگی خانوادگی و فامیلی, بپاید."