ارزش عمر انسان از نگاه فقه

توضیح

ضامن بودن بحثى عقلایى و شرعى است که در مباحث فقهى و حقوقى مانند غصب, بیع, اجاره و… از آن سخن به میان آمده و به اثبات رسیده که اگر هرکسى به هر نحوى مالى از اموال دیگران را تلف کند, ضامن است. روایات زیادى را بر این مدعا شاهد آورده اند و با توجه به این گونه روایات این قاعده را استخراج کرده اند که: (من اتلف مال الغیر فهو له ضامن). این قاعده که به قاعده (مَن أتلف) یا (قاعده اتلاف) معروف است, قاعده اى صحیح و مطابق با عقل و فهم عُقَلا و چکیده روایات متعدد و بسیار است. در مبحث (غصب) با صراحت بیان شده که غاصب اموال دیگران, به شدیدترین وجه مورد بازخواست واقع مى شود و باید آن مال غصب شده را به مالکش باز گرداند. از این رو, گفته اند اگر سنگى غصبى در بناى ساختمانى و یا تخته اى غصبى در کشتى اى به کار رفته و تلف نشده باشد, باید آن را به صاحبش برگردانند; گرچه خراب شدن ساختمان یا ضررهاى شدید به کشتى را در پى داشته باشد. اما اگر مال غصبى تلف شده باشد, باید غاصب قیمت یا مثل آن را طبق شرایط مذکور در فقه, به صاحبش بدهد. این همه, نشان دهنده حرمتى است که اسلام براى اموال مردم قائل شده است. جسم و جان انسان ها نیز همواره مورد توجه شریعت اسلامى بوده و از این رو, در مباحث دیات و قصاص نیز از ضمانت جسم و جان انسان سخن گفته شده و درباره دیه جراحت و دیه تک تک اعضا و جوارح و در نهایت قتل نفس, سخن به میان آمده است. تمام این مباحث نشانگر آن است که انسان و هر آنچه به او متعلق است, داراى ارزش است و وارد کردن هرگونه خسارت و آسیب به او یا متعلقات او, موجب ضمانت مى گردد و باید جبران شود.