حریم خصوصی در پژوهش‌های معطوف به انسان بر مبنای آموزه‌های اسلامی

توضیح

حریم خصوصی از مباحث مهم و عام اخلاق است که در حوزه اخلاق حرفه‌ای به ویژه اخلاق پژوهش چالش‌های فراوانی را ایجاد کرده است. همچنین تحولات علمی باعث شده‌اند که انسان و سوژه انسانی در معرض پژوهش‌ها وآزمون‌های مختلف قرارگیرد و به لحاظ پیشرفت‌های فنی نیز امکان دسترسی، ذخیره و بازیافت حجم انبوهی از اطلاعات میسر شده است. از جمله مهم‌ترین پژوهش‌های معطوف به سوژه انسانی می‌توان از تحقیقات بالینی پزشکی، بررسی‌های ژنتیکی، مطالعات روان‌شناختی، علوم اجتماعی، علم کلام و الهیات نوین و پژوهش‌های اخلاق کاربردی نام برد.
در این مقاله پس از بررسی مفهوم حریم خصوصی، با نظر بر پژوهش‌های معطوف به سوژه انسانی، معضله حریم خصوصی در فرایند پژوهش براساس آموزه‌های اسلامی مورد تحلیل قرار می گیرد. در حالت معمول، حق افراد بر صیانت از حریم خصوصی‌شان نباید در تعارض با تحقیق قرار گیرد، چرا که اصل بر این است که اطلاعات و یا نمونه‌های گرفته شده از افراد به ضرر خودشان استفاده نمی‌شود. ولی در شرایطی که این اطلاعات یا نمونه‌ها در تحقیقاتی به کار رود که از تسلط فرد خارج است، ممکن است محدودیتی برای حفظ حریم خصوصی ایجاد کند که این امر با اخذ رضایت آگاهانه از فرد و یا با سیاست‌های حفاظتی مؤسسه‌های پژوهش قابل جبران است. به هر روی مهم‌ترین عامل در حفظ حریم خصوصی تقوی و پارسایی محقق است.
واژه‌های کلیدی: حریم خصوصی، سوژه انسانی، پارسایی محقق