مشروعیت جاسوسی در فعالیت‌های اطلاعاتی از منظر حقوق و فقه مذاهب اسلامی

توضیح

درباره جرم جاسوسی و یا بررسی این جرم از نگاه فقه اسلامی، و تفاوت های میان این جرم با خیانت به کشور، تا کنون مطالب مختلفی در قالب کتاب، مقاله و پایان نامه نوشته و منتشر گردیده است. اما هنوز پژوهشی که به طور دقیق ریشه های فقهی و حقوقی مشروعیت جاسوسی در فعالیت های اطلاعاتی و برخورد با جاسوسان داخلی و سرویس های اطلاعاتی کشورهای معاند نظام اسلامی را بررسی نماید صورت نگرفته است و با توجه به مزایای مطالعه در این خصوص و همچنین فوایدی که در آن مترتب است از قبیل دستیابی به نقاط قوت و ضعف مقررات قانونی کشورمان، راه های جدید برای اصلاح و به روز رسانی مقررات و سایر موارد، لزوم این تحقیق بیشتر خود را نشان می دهد.جاسوسی در ایران، از شاخه های محاربه محسوب گردیده و به هر گونه ای اقدام و اخلال در امنیت، افشای اسرار جامعه اسلامی و یا ایجاد شرایطی جهت نفوذ بیگانگان و یا زمینه سازی جهت سلطه نظامی، سیاسی و فرهنگی بر جامعه اسلامی که جزو خطوط قزمز و ممنوعه است اطلاق میگردد.در فقه و حقوق اسلامی، جاسوسی فعالیت پنهانی یا تحت عنوان گردآوری اطلاعات به نفع دشمن است و جاسوس با داشتن شرایطی که در منابع فقهی و قوانین موضوعه ذکر گردیده است به عنوان گناهکار و مجرم شناخته می شود و با توجه به نوع و درجه جاسوسی و ملاحظات موجود محکومیت هایی پیش بینی شده است. در خصوص جاسوس مسلمان، یکی از پرسش های فقها این است که آیا اقدام به جاسوسی به نفع کفار موجب خروج فرد از دین اسلام و ارتداد میگردد؟ موضوع پناه دادن به جاسوس نیز مورد بحث فقیهان قرار داشته است. همچنین جواز یا عدم جواز تجسس و جاسوسی در جهت حفظ نظام اسلامی که از اهم واجبات است مورد بحث و بررسی بوده است. در قوانین جزایی ایران نیز مصادیقی از جرم جاسوسی و اقدام علیه امنیت داخلی و خارجی کشور ذکر شده ولیکن قانون جامع و کاملی در خصوص جرم جاسوسی وجود ندارد و قوانین موجود بیشتر ناظر بر عملکرد نظامیان است.روش تحقیق در پژوهش پیش رو، روش تحقیق کتابخانه‌ای در فقه امامیه و مذاهب اسلامی و پردازش داده‌ها به روش «توصیفی ـ تحلیلی» است. یافته‌های پژوهش حاکی است که قدر متیقن از ادله دال بر حرمت، تحریم جاسوسی و تجسّس حوزة حریم خصوصی اهل ایمان تا جایی که به امنیت و آسایش عمومی لطمه وارد ننماید می‌باشد.هدف از تحقیق بررسی خلأ های قانونی موجود در پیش رو با توجه به نبود قانون جامعی در خصوص جرم جاسوسی در آینده ای نزدیک با ارائه لایحه جرم جاسوسی است تا بتوانیم موانع موجود بر سر راه را مرتفع نموده و موجب تقویت دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی و در نهایت افزایش اقتدار و ثبات نطام مقدس جمهوری اسلامی ایران گردیم.
واژهای کلیدی:مذاهب فقهی،خدمات اطلاعاتی،جاسوسی،تجسس