بررسی تطبیقی تجسّس از منظر فقه امامیه و حقوق ایران

توضیح

تجسّس به معنای کاوش در امور پنهانی دیگران است و آن را در عرف و اجتماع کرداری زشت و ناپسند به شمار می¬آورند و به همین جهت مرتکب این عمل را نکوهیده و از خود دور می¬کنند. تجسّس در احوالات شخصی دیگران به عنوان یکی از رذایل اخلاقی در آیات و روایات متعددی از سوی شارع مقدس مورد نهی قرارگرفته¬است. با این حال رعایت این اصل مادامی است که حفظ مصالح نظام و تحکیم حکومت اسلامی و نیز رعایت غبطه و مصلحت در مسایلی که مورد نظر شارع مقدس می¬باشد از اهمیت بالاتری نسبت به حفظ حریم خصوصی و حق خلوت شهروندان،برخوردار نباشد و الاّ همین تجسّس جز ملزومات کسب اطلاع و استخبار به شمار می¬آید و از عموم حرمت حکم خارج شده و حتی به صورت امری واجب تلقی می¬شود که بررسی صور مختلف این ترجیح و همچنین پاسخگویی به فروض¬ها و تعارض¬ها موضوع این پژوهش خواهد بود.سه نوع تجسّس با احکام جداگانه وجود دارد: تجسس در امور شخصی، تجسّس در امور اجتماعی، تجسس در امور دشمن. تجسس در امور شخصی افراد به حکم صریح آیه «ولاتجسّسوا» و روایات متعدد جایز نیست اما در صورت تزاحم با حفظ نظام جامعه اسلامی نه تنها حرام نیست بلکه واجب هم است و در قوانین موضوعه کشور شرایط، حاکم بر این نوع تجسّس معین شده است که در صورت تجاوز از این مقررات و شرایط مستوجب مجازات تعیین شده در قانون مجازات اسلامی خواهد بود. در این تحقیق سعی بر آن شده است که بررسی تطبیقی تجسس از منظر فقه امامیه و حقوق ایران مورد بررسی قرار گیرد این پژوهش مبتنی بر 4 فصل است: فصل اول: کلیات، تعاریف و مفاهیم، فصل دوم: ادلۀ ممنوعیت تجسّس از منظر فقهی و حقوقی در اسلام نه تنها حاکمان بلکه مردمان نیز از ورود به زندگی شخصی دیگران منع کرده است. فصل سوم: مصادیق و موارد تجسّس ممنوع که در آن هتک حرمت منازل، مراسلات و مکالمات تلفنی افراد می-پردازیم. فصل چهارم: ادلۀ جواز تجسّس از منظر فقهی و حقوقی به برخی از مصادیق جواز تجسّس می¬پردازیم.
واژه‌های کلیدی: تجسس، جستجو، نظارت، بازرسی، فقه جعفری، نظام حقوقی، ایران، تخصیصات شرعی تجسس، مصلحت حفظ نظام