ارزیابی جایگاه احزاب در فقه سیاسی شیعه بررسی موردی حزب جمهوری اسلامی

توضیح

در نظام‌های سیاسی مدرن، احزاب یکی از مهمترین ساختارهایی هستند که می‌توان بر اساس وجود و فعالیت آنان از منظر جامعه‌شناختی به تقسیم‌بندی نظام‌های سیاسی پرداخت. احزاب به عنوان سازمان‌های منسجم خارج از ساختار حکومت، پدیده نوینی در حیات سیاسی جوامع محسوب می‌شوند. امروزه قدرت و تأثیرگذاری احزاب سیاسی در حدی است که نظام‌های سیاسی نمی‌توانند وجود آنان را نادیده بگیرند و حتی می‌توان نظام‌های سیاسی را از حیث وجود یا عدم وجود احزاب، میزان مشارکت آنان در مدیریت کشور، نحوه مواجهه نظام‌های سیاسی با آنها و . . . تقسیم‌بندی نمود. در همین حال، بعد از پیروزی انقلاب و استقرار نظام سیاسی جمهوری اسلامی و مبنا قرار گرفتن فقه شیعه در قانون‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های مدیریتی کشور، مسائل مستحدث بسیاری حادث گردید که پاسخ‌دهی به آن مسائل حاکمان و عالمان حوزه سیاست را به خود مشغول داشت. یکی از این مسائل مستحدث، جایگاه و نقش احزاب در ساختار نظام سیاسی جمهوری اسلامی است. این سوال به دلیل آنکه نظام سیاسی جمهوری اسلامی مبتنی بر اندیشه‌های فقهی است قابلیت طرح را در قالب پرسش جایگاه احزاب در فقه سیاسی شیعه دارد به همین جهت پرسش اصلی این پایان‌نامه نیز به «بررسی جایگاه احزاب سیاسی در فقه سیاسی شیعه» اختصاص یافته است. در این پایان‌نامه مورد و مصداق مطالعاتی، حزب جمهوری اسلامی می‌باشد. این حزب که اولین و فراگیرترین حزب بعد از پیروزی انقلاب است می‌تواند تا حدود زیادی مدعیات مطرح شده در فرضیات پایان‌نامه را اثبات، تأیید و یا ابطال نماید. هر چند حزب جمهوری اسلامی تنها حزب شکل گرفته در نظام جمهوری اسلامی نیست اما به دلیل نقشی که این حزب و اعضای آن که خود از رهبران انقلاب نیز محسوب می‌شدند در مدیریت کشور بر عهده داشتند می‌تواند چشم‌اندازی از جایگاه حزب را در اندیشه سیاسی اسلام و فقه شیعه تصویر کند. این پایان‌نامه با چنین رویکردی تبیین، فصل بندی، تحلیل و نتیجه‌گیری شده است.
واژه‌های کلیدی: حزب جمهوری اسلامی، فقه سیاسی، شیعه، اندیشه سیاسی، مسائل مسحتدثه، علوم اسلامی، جمهوری اسلامی