موضوع نسبت مفهوم شورا با مفاهیم مشابه غربی در سده گذشته، از موضوعات مناقشه برانگیز در اندیشه سیاسی اسلام معاصر بوده است. در این راستا، مقاله حاضر با هدف بررسی و تحلیل رابطه شورا و دموکراسی، به طرح ایده ای نو در طبقه بندی دیدگاه های علمای معاصر شیعی ایرانی پرداخته است؛ رهیافت سیاسی تطبیق گرایانه، به جایگاه «عقل جمعی» در تحلیل رابطه شورا و دموکراسی می-پردازد. با توجه به این واقعیت تاریخ اندیشه که تجربه دموکراسی در ایران برخلاف سنت غربی با مفهوم «شورا» شروع می شود و با آن پیوند دارد، مسئله سازگاری و عدم سازگاری و انطباق و عدم انطباق دو مفهوم «شورا و دموکراسی» در اندیشه سیاسی معاصر شیعه و ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برآیند تحلیل ها نشان می دهد که علمای معاصر شیعی ضمن اذعان به اینکه شورا و دموکراسی به دو نظام معرفتی متفاوت تعلق دارند، بر این باورند که آموزه «شورا» ظرفیت دموکراتیک سازی جامعه اسلامی را دارد و به برداشتی دموکراتیک از اسلام می رسند. لذا با توجه به تحلیل های صورت گرفته، علمای معاصر شیعی ایرانی توانسته اند با استناد به عقل جمعی، تحلیلی ایجابی از «رابطه شورا و دموکراسی» به دست دهند.
واژهای کلیدی: شورا، اندیشه سیاسی شیعه، دموکراسی، عقل جمعی، رهیافت تطبیقی
