جایگاه شورا در نظام سیاسی اسلام

توضیح

دولت اسلامى و مساله شوراها
نهضت‏هاى بزرگ اسلامى در جهان‏معاصر، هدف اصلى خود را ایجاد «دولت‏اسلامى‏» قرار داده‏اند و براى تحقق‏بخشیدن به آن، از ابزارها و راه‏هاى گوناگون‏کمک مى‏گیرند. در این‏باره، فرقى بین‏نهضت «اخوان المسلمین‏» مصر و نهضت‏اسلامى پاکستان و تشکیلات نهضت‏اسلامى عراق نیست.
اگرچه اصطلاح «دولت اسلامى‏» یک‏اصطلاح اصیل نیست - بدین معنا که درمنابع اصیل دینى، مثل قرآن و سنت‏پیامبرصلى الله علیه وآله به کار نرفته - ولى اکنون به‏عنوان یک اصطلاح اساسى در ادبیات‏نظام سیاسى اسلام مطرح شده; زیرامفاهیم اصلى آن در قرآن آمده و سیره‏پیامبرصلى الله علیه وآله نیز آن را ترسیم نموده است.
کلمه «دولت‏» یا «دولت اسلامى‏» راهیچ یک از قرآن، پیامبرصلى الله علیه وآله و اصحاب به‏کار نبرده‏اند و استعمال لفظ «دولت‏» پس ازبه قدرت رسیدن سلسله عباسى شایع شده‏است، همان‏گونه که استاد سامى البذرى‏نیز ذکر کرده است; (1) به دلیل این‏که‏کتاب‏هاى بسیارى براى ثبت تاریخ سلسله‏عباسى و حکومت آن‏ها نوشته شد که‏کلمه «دولت عباسى‏» یا «دولت‏» - به‏تنهایى - را به کار مى‏بردند; مثلا، کتاب‏الدولة نوشته هیثم بن عدى (206 ه)،کتاب الدولة نوشته ابن مدائنى (235 ه)،کتاب الدولة اثر ابن فطاح (252 ه) و کتاب‏الدولة اثر صولى (235 ه).
در آغاز قرن چهارم هجرى، مورخان‏اسلامى کلمه «دولت‏» را هم معناى‏پادشاهى و حکومت‏به کار مى‏بردند. طبرى (310 ه) و ابن اثیر (630 ه) کلمه‏«السلطان‏» را به همین معنا استعمال‏مى‏کردند و ابن خلدون اصطلاح جدیدى[براى «دولت‏»] به کار برد; به معناى حاکم‏و سلطان و خلیفه; یعنى: بالاترین مقام دردولت و حکومت.
واژهای کلیدی:علوم اسلامی، فقه و اصول، فقه ،اندیشه و فقه سیاسی، فقه سیاسی ،مفاهیم فقه سیاسی، شورا و مشورت