توضیح

امروزه همه حقوقدانان اتفاق نظر دارند که یکی از ارکان تشکیل دهنده هر جرم را رکن مادی تشکیل می دهد . این رکن دارای اجزای مختلفی است که وجود برخی از آنها در همه جرایم ضروری است ؛ اما برخی دیگر فقط در برخی از جرایم لازم به شمار آمده اند . این اجزا عبارتند از: رفتار مجرمانه، نتیجه مجرمانه، رابطه سببیت. فقهای امامیه ارتکاب جرم از طریق ترک فعل را جرم می دانند ولی فقهای اهل سنت در باره ارتکاب جرم از طریق ترک فعل اختلاف شدیدی دارند و در مجموع سه دیدگاه در کتاب های فقهی آنان به چشم می خورد:الف) امکان ارتکاب جرم با ترک فعل در همه موارد: ابن حزم، رئیس مذهب ظاهری، در المحلی تارک فعل را صرفاً به دلیل ترک وظیفه اخلاقی عامی که همه افراد برای کمک به نیازمندان بر عهده دارند، مسئول ارتکاب جرم می داند.ب) عدم امکان ارتکاب جرم با ترک فعل: از نظر ابوحنیفه و بیشتر پیروان او، ترک فعل را به دلیل اینکه امر عدمی می پندارند موجب مسئولیت کیفری نمی دانند وتنها فعل ایجابی را سبب نتیجه مجرمانه و موجب مسئولیت به حساب می آوردندو معتقدند در همه موارد ترک فعل، فعل، عامل اصلی نتیجه مجرمانه است نه ترک فعل.ج) و از نظر مالکی ها ترک فعل حتی می تواند از مصادیق قتل عمد که موجب قصاص است، بشمار آید . مذهب حنبلی ترک فعل موجب قتل را از مصادق قتل شبه عمد می داند و مذهب شافعی هم حکمی مشابه به حکم حنبلی و مالکی دارد.
واژهای کلیدی:ارتکاب (جرم) ،رفتار مجرمانه ،مذاهب خمسه ،قتل‌ عمد ،رابطه سببیت