بررسی تطبیقی جرم سیاسی در فقه و حقوق موضوعه با ملاحظه اندیشه‌های امام خمینی(ره)

توضیح

جرم سیاسی موضوعی است که در مراکز علمی و مجامع حقوقی جهان دستخوش تعاریف و تفاسیر گوناگون و گاهی متغایر قرار گرفته و با همه بحثها و مقالات و اظهار نظرهای کارشناسانه نتوانسته اند تعریف جامع و مانعی برای آن وضع کنند. اما آنچه از مجموعه تعاریف میتوان به عنوان جامع بین آنها ذکر نمود انگیزه ارتکاب و اهداف جرم است. که مبتنی بر منفعت شخصی و اختصاصی مرتکب نمیباشد بلکه هدف از دیدگاه مرتکب، تامین منافع عمومی، ارتقا وضعیت اجتماعی، تغییر یا اصلاح ساختار نظام سیاسی حاکم میباشد. لذا اگر احراز گردد که اقدامات مرتکب با انگیزه ارضای تمنیات شخصی و منافع فردی یا گروهی خاص باشد جزء جرایم عمومی محسوب خواهد شد و به همین جهت است که رسیدگی به جرم سیاسی به طور ویژه مطمح نظر قانون اساسی قرار گرفته و برای آن روش خاصی را پیش بینی نموده است. در واقع حاکمیت این نگرش خاص را میتوان این گونه توجیه نمود که در جرایم سیاسی معمولا مقامات و شخصیتهای وابسته به حکومت طرف دعوا قرار گرفته و مورد سوال و خطاب و نقد و حمله مجرمین سیاسی واقع میشوند. لذا اگر دستگاه قضایی حاکم به تنهایی وارد قضاوت شود شائبه جانبداری و حمایت از حاکمیت را پیدا کرده و در مظان قضاوت ناعادلانه قرار خواهد گرفت. برای رفع این شائبه و رعایت حق و عدالت به موجب اصل 168 قانون اساسی جریان دادرسی میبایست به صورت علنی و با حضور هیات منصفه که نمایندگان افکار عمومی هستند صورت پذیرد. در تحقیق حاضر از عنوان آن بر می آید جرم سیاسی از دیدگاه فقه و حقوق در دو بخش به صورت تطبیقی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته به نظامهای حقوقی کشورهای مختلف نظر داشته و به مباحث عمده جرم سیاسی در حد امکان پرداخته شده است. لذا در بخش اول جرم سیاسی در حقوق موضوعه ایران و کشورهای مختلف و موضوعات مرتبط با آن مورد بررسی قرار گرفته و بخش دوم نیز به بررسی جرم سیاسی در حقوق کیفری اسلام و مصادیق آن که مورد بحث صاحبنظران حقوق اسلامی قرار گرفته اختصاص یافته است.
واژهای کلیدی:تفکر ،فقه ،جرم سیاسی ،حقوق موضوعه