بررسی دیدگاه های فقهی الزامات حاکمیت و مردم در اعمال حجاب اسلامی

توضیح

یکی از مهمترین مفاهیم دینی که همواره مورد توجه محافل فرهنگی و اجتماعی بوده، مسئله حجاب می‌باشد. پیرامون موضوع حجاب مسائل مختلفی طرح می‌شود. از این میان، چگونگی مواجهه حکومت با موضوع حجاب، مسأله مهم و بحث‌برانگیزی است .مسأله الزام حکومت به موضوعی مانند حجاب، در تحلیل عام دربردارنده دو پرسش اساسی است که یک پرسش عام و کلی و پرسش دیگر خاص و جزئی است. در پرسش کلی، قطع نظر از هر موضوع خاصی، مسأله الزام حکومت مورد بحث قرار می‌گیرد و از درستی نفس الزام حکومت بحث می‌شود. آیا اساساً حکومت‌ها مجاز به الزام فرد و جامعه به انجام یا ترک هر امری هستند یا خیر؟ اما در پرسش خاص، با فرض درستی الزام حکومت، سخن در درستی تعلق اوامر و نواهی حکومت به موضوعات خاص است.در تبیین رابطه‌ی حکومت اسلامی‌ و پوشش‌ می‌توان سه حالت را در نظر گرفت؛ اول اینکه چون حجاب یک واجب‌ شرعی‌ است‌، پس بی‌حجابی حرام شرعی است و جلوگیری از آن واجب است و بنابراین حکومت اسلامی باید قوانینی‌ به‌منظور‌ برخورد با افراد بدحجاب و مجارات آنها وضع کند و البته وظیفه‌ی حکومت نیز‌ منحصر‌ در‌ همین مورد است.دوم اینکه اصولاً حجاب یا به‌دلیل شرعی واجب نیست یا اگر هم‌ واجب‌ باشد‌، وظیفه‌ای شخصی است که در صورت عدم علاقه‌ی شخص به انجام آن‌، الزام‌ وی بر حجاب امری غلط است، همان‌طورکه الزام وی بر بی‌حجابی غلط است و ازاین‌رو حکومت هیچ‌ وظیفه‌ای‌ در قبال حجاب یا بی‌حجابی ندارد.سوم اینکه، حجاب امری واجب و رعایت‌ آن‌ لازم است و بر همگان از جمله حکومت‌، زمینه‌سازی‌ برای‌ انجام این فریضه، واجب است. زمینه‌سازی در‌ حوزه‌ی‌ فردی، خانوادگی و اجتماعی در ساحات شناخت، گرایش و رفتار وظیفه‌ی همگان است و اگر پس از‌ همه‌ی این مراحل، افرادی به‌ بدحجابی‌ اقدام کردند‌، امر‌ و نهی‌ آنها بر مردم و سپس حکومت لازم‌ است‌ و آخرین مرحله‌ی این روند در صورت اصرار افراد بدحجاب بر ادامه‌ی رفتارشان‌، برخورد‌ حکومتی است که در قالب تعزیر‌ صورت می‌پذیرد. در راستای مطالب فوق بر آن شدیم با روش توصیفی-تحلیلی بر پایه اطلاعات کتابخانه‌ای به بررسی دیدگاه‌های فقهی الزامات حاکمیت و مردم در اعمال حجاب اسلامی بپردازیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد حجاب اسﻼمی یک مسیله شخصی، و از مسایل فرعی کمرنگ در زندگی اجتماعی نیست، بلکه از ‌مسایل مهم فقهی، اساسی و بنیادی جامعه اسﻼمی است که در به کارگیری آن، دولت و ملت را به یاری میطلبد. همچنین با توجه به اینکه که مصالح جمعی بر مصالح فردی رجحان دارد و نیز تأمین سعادت اخروی افراد جامعه، غایت اساسی حکومت اسلامی است. حاکم اسلامی می‌تواند فرد را ملزم به انجام تکالیف عبادی نماید.
واژه های کلیدی: الزام، حاکمیت، حجاب اسلامی، شعایر، منکر، معروف، حکومت.