مبانی نظری و عملی جنگ روانی

توضیح

سابقه آشنایی انسان با پدیده تاثیرگذاری روانی و کاربرد آن، در عرصه‌های مختلف زندگی، بویژه در جنگ و سیاست ریشه در تاریخ کهن بشری دارد. بهره‌گیری از تکنیهایی مانند رجزخوانی و حیله‌های نظامی در جنگ یا فریب دادن رقیبان در سیاست ، تقریبا در تمام متون سیاسی و نظامی وجود دارد. بنابراین چه بسا قدمت استفاده از این روشها به قدمت پیدایش جنگ و سیاست در زندگی اجتماعی آدمی برسد. جنگ روانی که بعنوان سلاحی نامرئی، بطور موثری توسط قدرتهای بزرگ بکار گرفته می‌شود، در کشور ما کمتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . در خصوص جنگ روانی و اثرات آن نظرات گوناگونی وجود دارد. بعضی جنگ روانی را کارآمدتر از جنگ فیزیکی و گروهی دیگر آن را حرکتی بیهوده بحساب می‌آورند. صاحبنظران معتقدند که پدیدهء جنگ روانی، محصول جنگ جهانی دوم و دوران پس از آن است . جنگ روانی در معنای اخص آن به تلاشی گفته می‌شود که هدف مستقیم آن نفوذ و تاثیر بر باورها باشد. در تحقیق حاضر تلاش شده است ضمن شناخت ماهیت ، سازوکار و مولفه‌های مختلف پدیده جنگ روانی، جایگاه و موقعیت آن در علوم سیاسی بویژه از منظر نظر روابط بین‌الملل در عصری که مناسبات بین‌الملل بطور روزافزون از روابط و شیوه‌های خشن فاصله گرفته و اهرمهای قدرت صلح‌آمیزتری نظیر اقتصاد و فرهنگ اهمیت می‌یابد، مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. بررسی رویکرد روانی آمریکا در حادثهء انفجار پایگاه آمریکائی ظهران در عربستان سعودی بعنوان مطالعه موردی در این پژوهش اختیار گردیده است . بررسی تفصیلی پرونده انفجار ظهران این نکته را به اثبات می‌رساند که صبغهء تبلیغاتی و جنجال‌آفرینی گزارشهایی که از سوی منابع آمریکائی و اسرائیلی در این خصوص منتشر شده است بیش از جنبهء خبری آن است و این امر حکایت از طراحی یک سناریوی عملیات روانی از سوی محافل آمریکایی و اسرائیلی با هدف ایجاد انتظار برخورد مستقیم نظامی با ج.ا.ا به منظور بهره‌برداریهای آتی دارد. این امر موید فرضیهء اصلی تحقیق است که، بکارگیری شیوه‌های عملیات روانی از سوی آمریکا در قضیهء انفجار ظهران را زمینه‌ساز برخورد مستقیم نظامی با ج.ا.ا می‌داند. (با این توضیح که این زمینه‌سازی فرآیندی روانی است که الزاما برخورد مستقیم را به دنبال نخواهد داشت). نتایج بدست آمده بر این امر تاکید دارد که، اساسا پیروزی با شکست در هر نوع رویاروئی نظامی و یا تهاجم فرهنگی، نهایتا حاصل باورها و اندیشه‌ها است و هرگونه نبرد و جنگی در پی ایجاد تحولی ذهنی، یعنی دگرگونی در اراده پایداری و تبدیل آن به پذیرفتن رضایت‌آمیز شکست است .
واژهای کلیدی:جنگ ،جنگ روانی ،تبلیغات