تحلیل جرم طرح براندازی حکومت اسلامی در حقوق کیفری ایران (فایل منبع موجود نیست)

توضیح

طرح براندازی از جمله جرائم علیه امنیت و تمامیت حکومت است که مرتکبین با طرح‌ریزی و تهیّه اسلحه و مواد منفجره یا کمک مالی و ... در پی اجرای آن هستند. با توجه به آیات قرآن و سنّت و اجماع فقها و حکم عقل بر منع براندازی و شورش علیه حاکم عادل، قانون‌گذار این عمل را جرم‌انگاری نموده است. برای جرم مذکور در قانون مجازات اسلامی و قانون مجازات جرائم نیروهای مسلّح، مجازات محاربه در نظر گرفته شده است؛ ولی این جرم از نظر ارکان و عناصر تشکیل دهنده و نوع جرم، سنخیّت و تشابهی با محاربه ندارد و بیشتر با عنوان بغی و شروع به جرم آن منطبق است. جایگاه بغی در منابع فقهی، در باب جهاد و دفاع است، در حالی که محاربه در باب حدود مورد بررسی قرار می‌گیرد و از این لحاظ با هم متفاوتند. لذا پیش‌بینی مجازات محاربه برای عنوانی که در منابع فقهی دارای باب و احکام مختصِّ به خود است؛ قابل توجیه نیست. این جرم به دلیل خطر فوق‌العاده آن برای حاکمیّت و خطیر بودن موضوع جرم (امنیت حکومت) با پاسخ کیفری بسیار شدید قانون‌گذار مواجه شده است. با وجود این سیاست کیفری سخت‌گیرانه و لزوم توجه به حقوق متّهم و رعایت دادرسی عادلانه، توجّه قانون‌گذار بیشتر بر سرعت در رسیدگی و اجرای حکم بوده است و رعایت حقوق متهم در درجه دوّم اهمیّت قرار دارد. بر این اساس به نظر می‌رسد بازنگری در مقرّرات راجع به این جرم و تضمینات رعایت دادرسی عادلانه و حقوق متّهم در این گونه جرائم، از ضروریّات غیر قابل انکار است. بنابراین پیشنهاد می‌گردد قانون‌گذار، ضمن اصلاح مقرّرات مربوط به رسیدگی به جرم مذکور، ضوابط دادرسی عادلانه را با موازین اسلامی پیش‌بینی کند. همچنین با توجّه به متفاوت بودن دامنه‌ی شمول محاربه و طرح براندازی حکومت، قانون‌گذار نسبت به اصلاح مقررّرات این جرم و تعیین مجازات تعزیری متناسب برای آن، اقدام نماید و هماهنگ با سیاست کیفری شدید در قبال این جرم، نسبت به رعایت حقوق متّهم و اصول حاکم بر جرم‌انگاری نیز توجّه نماید.
واژه‌های کلیدی: طرح براندازی حکومت اسلامی، بغی، محاربه، امنیت، حکومت، حکومت اسلامی، حقوق جزا، محاربه، قانون مجازات اسلامی، کودتا، جرم، امنیت، دادرسی عادلانه