مجازات سالب حیات در حقوق کیفری ایران

توضیح

حق حیات بدین معناست که انسان حق ریشه ای برای زندگی کردن دارد و حقوق انسان منوط به زنده بودن اوست حق حیات از حقوق ذاتی بشر است و همواره در ادیان و قوانین اساسی و عادی و کنوانسیونهای بین المللی مورد توجه خاص قرار گرفته است مجازات های سالب حیات که در در سه بخش مجازات سالب حیات حدی، مجازات سالب حیات قصاصی، مجازات سالب حیات تعزیری بدان پرداخته شده است که ماهیت هر نوع از آن ها با هم متفاوت می باشد . بدین معنا فلسفه اعدام از بین بردن عضو فاسد جامعه که امیدی به اصلاح ، درمان و ارعاب او وجود ندارد . فلسفه قصاص هم برای حیات بخشیدن به قاتل و دیگر افرادجامعه هست قصاص حق الناس است و تمامی اختیارات بااولیای دم است که مستند آن ماده 347 قانون مجازات مصوب 92 آمده : صاحب حق قصاص در هر مرحله از مراحل تعقیب ، رسیدگی یا اجرای حکم می تواند به طور مجانی یا با مصالحه ، در برابر حق یا مال گذشت کند . ولی اعدام حدی حق الله است و قاضی در تخفیف و تبدیل آن مسلوب الاختیار می باشدکه مستند این هم در ماده 114 قانون مجازات مصوب 92 آمده : در جرایم موجب حد به استثنای قذف و محاربه هرگاه متهم قبل از اثبات جرم توبه کند و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود حد از او ساقط می شود و همچنین اگر جرایم فوق غیر از قذف با اقرار ثابت شده باشد در صورت توبه مرتکب حتی پس از اثبات جرم دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط قوه قضائیه از مقام رهبری درخواست کند . اعدام تعزیری هم حق حکومت است و قانون می تواند در تخفیف و تبدیل آن اختیاراتی را به مقام قضایی بدهد . از جمله در جرایم اخلال گران نظام اقتصادی و در جرایم مواد مخدر میتوان مصداق آن را پیدا کرد برای نمونه در ماده 24 قانون مواد مخدر سیاست های عفو ، تخفیف و تبدیل مجازات را ذکر کرده است .
واژه‌های کلیدی: قصاص، اعدام حدی، اعدام تعزیری، سالب حیات